ساختار هزینه در بوم مدل کسب و کار cost structure یکی از اصطلاحات مهم و کلیدی تو طراحی بوم مدل کسب و کار هست. در مقاله مدل کسب و کار چیست بیشتر درباره بوم کسب و کار صحبت شده. استروالدر تو بوم مدل کسب و کارش بخشی رو به عنوان ساختار هزینه در نظر گرفته. ساختار هزینه تصویر مناسبی از چهارچوب کسب و کار به ما نشون میده و به مدیریت هزینه ها کمک میکنه. شاید شنیده باشین که یه کسب و کار بعد از گذشت چند ماه از شروع فعالیتش شکست میخوره. یکی از اصلی ترین دلایل اینه که قبل از شروع کار بررسی های لازم رو انجام نداده و هزینه ها رو محاسبه نکرده تا ببینه دخل و خرجش بهم میخوره یا نه؟ آیا اصلا ارزش داره این کسب و کار رو شروع کنه؟ پس این مقاله رو به هیچ عنوان از دست ندین و تا آخر این مقاله رو مطالعه کنین.
مفهوم کلی ساختار هزینه در بوم مدل کسب و کار
ساختار هزینه بررسی میکنه که سهم هر کدوم از هزینه های مختلف در کل هزینه کسب و کار چقدر هست. ساختار هزینه رو میتونیم برای بازه ی زمانی مشخص، بررسی محصولات، هزینه های یک صنعت یا فعالیت های اقتصادی دیگه بررسی کنین. ساختار هزینه ها، همه هزینه هایی که مدل کسب و کار نیاز داره تشریح میکنه. ارائه ارزش پیشنهادی، حفظ ارتباط با مشتری و ایجاد درآمد هر کدوم هزینه هایی رو در بر میگیره.
چرا ساختار هزینه در بوم مدل کسب و کار اهمیت داره؟
- ساختار هزینه ها کمک میکنه تعادل خوبی برای هزینه ها ایجاد کنین
- معمولا وقتی هزینه ها به صورت منسجم بررسی و آنالیز میشن، نتیجه بهتری دارن.
ساختن کسب و کار با سرمایه کمتر از راه تحلیل درست بخش ساختار هزینه تو بوم مدل کسب و کار ممکن میشه.
بررسی 2 استراتژی در ساختار هزینه در بوم مدل کسب و کار
1. کسب و کار هزینه محور: کاهش هزینه های کسب و کار در اولویته
هدف اون ایجاد و حفظ بهترین ساختار هزینه ممکن با کمک گرفتن از خودکار سازی فعالیت هاست. پیشنهاد هایی به مشتری میده که ارزون تموم بشه. و از سمتی تمایل ندارن برای اجرای کارها نیروی انسانی استخدام کنن و به اون ها هم حقوق بدن. به دنبال سیستمی هستن که کارها رو خودکار انجام بده. این مدل کسب و کارها تلاش میکنه قسمتی از کارهاشون رو به شرکت های دیگه واگذار کنن تا هزینه هاشون کم بشه.
2. مدل کسب وکار ارزش محور: ارائه ارزش با کامل ترین امکانات در اولویته
بعضی از شرکت ها در طراحی مدل کسب و کار، کمتر به هزینه ها توجه دارن و تمرکزشون روی خلق ارزشه. ارزش های پیشنهادی عالی و خدمات اختصاصی تو سطح بالا از مشخصات کسب و کار ارزش محور هست. به دنبال ارائه یک محصول کامل و بی ایراد هست. وقتی در مورد ارزش صحبت میکنیم، منظورمون ارزش پیشنهادیه که مشتری رو به سمت شما جذب میکنه. و ایجاد کردن یک ارزش فوق العاده مهم ترین اولویته. این مدل دغدغه شون از بابت هزینه ها کمتر از هزینه محوره.
کسب و کارهایی که محصولات و خدمات لوکس و خاص دارن از این کسب و کارها هستن. مشتریان این کسب و کارها معمولا جزو اقشار پردرآمد هستن. به همین خاطر بالا بودن هزینه ها و قیمت برای یک سری کالاهای خاص که برای این قشر از جامعه ست، نقطه ضعف به حساب نمیاد. اما از سمتی به وجود اومدن کوچیک ترین مشکل توی محصول یا خدمات باعث ضررهای زیادی میشه.
و همینطور هزینه های کسب و کار به 2 قسمت هزینه های آشکار و پنهان دسته بندی میشه. مدیریت هزینه ها خیلی اهمیت داره و کمک میکنه که از منابع در جهت پیشرفت بیشتر استفاده کنین. یه عادت دیگه که بهتون میگه که باید به صورت کتبی و در قالب ساختار هزینه نوشته بشه، این هست که ما معمولا درگیر روزمرگی تو کسب و کار میشیم. و این روز مرگی باعث میشه حساسیت رو نسبت به هزینه ها از دست بدیم و برخی از این هزینه ها از دید ما خارج بشه.
طراحی قسمت ساختار هزینه در بوم مدل کسب و کار چند قسمته؟
- برآورد هزینه ها
- برآورد درآمد ها
برآورد هزینه ها
توی این قسمت به این فکر میکنیم که برای کسب و کارمون چه هزینه هایی باید انجام بدیم؟ معمولا 2 دسته هستن.
دسته اول: هزینه های شروع کار که برای مراحل قبل از راه اندازی کسب و کاره، مثل خرید لوازم و تجهیزات. هزینه شروع کسب و کار شامل:
- هزینه ثبت شرکت، ثبت برند
- هزینه اجاره یا خرید محل
- هزینه تجهیزات، نصب و راه اندازی تجهیزات
دسته دوم: هزینه هایی که بعد از راه اندازی کسب و کار ب وجود میاد. مثل:
- حقوق و دستمزدها
- هزینه تعمیر و نگهداری
- تبلیغات و بازاریابی
- هزینه مواد و وسایل مصرفی
ممکنه فکر کنین نیازی نیست همه این هزینه ها رو دقیق حساب کنین. ولی دقت کنین که گاهی تفاوت یک کسب و کار موفق و ناموفق توجه به همین موضوعه.
برآورد درآمد ها
بنظرتون درآمدی که از کسب و کار به دست میارین چقدر هست؟
مقدار درآمد مستقیم با فروش محصول ارتباط داره. و این مبلغی که از فروش محصول به دست میارین درآمد ناخالص یا gross revenue میگن.
درآمد ناخالص: همه درآمدی که از راه فروش محصولات به دست میاد بدون کسر هزینه ها.
مثلا شما محصولی رو به قیمت 1 میلیون میفروشین. یک میلیون درآمد ناخالص هست چون هزینه هایی مثل موارداولیه، حمل و نقل و… از اون کم نشده. زمان شروع کسب وکار، باید همه هزینه ها رو با دقت، مطالعه و پیش بینی کنین و از مقدار درآمد کم کنین. اینجوری سود به دست اومده از کسب و کار مشخص میشه.
چطوری ساختار هزینه در بوم مدل کسب و کار رو محاسبه کنیم؟
برای مشخص کردن هزینه ها باید فعالیت های کلیدی و شرکای کلیدی رو شناسایی کنین. باید بدونین که چه بخش ها و کارهایی برای کسب و کار شما هزینه ایجاد کردن. سوالاتی که تو این قسمت مطرح میشه شامل:
- مهم ترین هزینه های مدل کسب و کار چیه؟
- گران ترین منابع کلیدی چه چیز هایی هستن؟
- کدوم فعالیت کلیدی هزینه برتر هست؟
هر مدل کسب و کاری میخواد که هزینه هاش رو تا جای ممکن کم کنه. اما این کاهش هزینه برای یک سری کسب و کارها خیلی مهم تره.
استفاده از داده ها در طراحی بوم مدل کسب و کار
بعد از بررسی هزینه ها و درآمد ها باید بدونیم که چطور از داده ها برای طراحی قسمت ساختار هزینه در بوم کسب و کار استفاده کنیم.
در اول کار لازمه بدونیم که هزینه ها چطوری و از کجا تامین میشن. آیا لازمه برای تامین هزینه ها وام بگیریم؟ این داده ها به ما میگن که تو هر مرحله از شروع کار چه هزینه هایی وجود داره و این هزینه ها چقدر هستن.ئداده های مربوط به درآمد میگه کی به سود میرسیم و کی سرمایه اولیه ای که انجام دادیم جبران میشه. این داده ها، داده های خیلی دقیق حسابداری نیستن. بیشتر بحث مدیریتی مطرحه ولی بهتره که با بیشترین دقت و با جزئیات انجام بشه.
مهم ترین هزینه ها در بوم مدل کسب و کار شما چیه؟
بسته به این که کسب و کار شما از چه نوعی هست، هزینه ها هم متفاوت میشه. هزینه های اصلی باید در جایی که نقطه قوت کسب و کار ما هست قرار بگیره. اگر هدف کسب و کار ارتباط با مشتری باشه، باید هزینه های اصلی به همین قسمت رابطه مناسب با مشتری و حفظ رضایت مشتری صرف بشه. برای کسب و کارهای تولیدی که حجم بالای تولید نیاز داره هزینه ها و سیستم های مربوط به تولید مهم ترین هزینه این کسب و کار هست. برای کسب و کارهای مرتبط با فناوری، واحد های تحقیق و توسعه و هزینه هایی که به نیروی انسانی اختصاص میدن، بالاترین مقدار هزینه ست.
انواع هزینه ها در کسب و کار
- هزینه های ثابت: هزینه هایی هستن که معمولا صرف نظر از مولفه های دیگه، ثابت باقی میمونن. مثل دستمزد، اجاره بها و… . شرکت های تولیدی معمولا هزینه های ثابت بالایی دارن.
- هزینه های متغیر: هزینه هایی که نسبت به کالا و خدمات تولید شده تغییر میکنه.
- هزینه های مربوط به تعداد یا حجم تولید: یک مزیتی که برای کسب و کارهایی با تولیدات زیاد وجود داره، میتونیم اشاره کنیم که قیمت محصولات تو خرید های عمده خیلی کمتر از خرید های معمولی هست. از این جهت هر چقدر تولید بیشتر بشه، هزینه تولید کالا ها کمتر میشه. مثلا شما مجبورید محصولی رو از شرکت دیگه ای بخرین. در این صورت هر چقدر تعداد سفارش ها بیشتر باشه، هزینه تولید هر واحد کمتر میشه.
- صرفه اقتصادی ناشی از محدوده: مزیت های هزینه ای که کسب و کار بخاطر انجام عملیات های مختلف استفاده میکنه. مثلا فعالیت های بازاریابی و کانال های توزیع تو یک شرکت بزرگ میتونه همزمان محصولات زیادی رو پشتیبانی کنه.
ساختار هزینه در بوم مدل کسب و کار شرکت فیس بوک
- هزینه های تحقیق و توسعه
- بازاریابی و فروش
- هزینه های مربوط به پایگاه های داده
- ( نیروی انسانی، مدیریت کسب و کار و…)
- و …
کلام آخر
ارائه ارزش پیشنهادی، حفظ ارتباط با مشتری، و ایجاد کردن جریان درآمدی برای یک کسب و کار هزینه ایجاد میکنن. و مقدار این هزینه ها بعد از مشخص کردن منابع کلیدی، فعالیت های کلیدی و شرکای کلیدی محاسبه میشه. شاید تو مراحل اول مشخص کردن ساختار هزینه ها در بوم مدل کسب و کار و محاسبه ی مقدار پولی که برای شروع کسب و کار و رسوندن اون به سود نیاز داریم، به نظرمون خیلی سخت باشه. اما این هم اصولی داره که اگر اصولش رو بدونین راه براتون هموار میشه و به یک برآیند دقیق و منطقی میرسین. پیشنهاد میکنیم تو دوره سیر تا پیاز طراحی مدل کسب و کار که همه اجزای بوم، آموزش داده شده شرکت کنید.
برای دریافت مطالب جدید در پیج اینستاگرام و کانال تلگرام جاوید مقدم عضو شوید.
حتما نظراتتون رو زیر این مطلب برامون بنویسید.
