مهارت نه گفتن

آیا نه گفتن به خواسته‌های غیر معقول دیگران برای شما سخت و دشوار است؟ اگر چنین است احتمالاً بسیاری از اوقات خواسته‌های دیگران را به خواسته‌های خود ترجیح می‌دهید و خودتان را مجبور به انجام کارهایی می‌کنید که تمایلی به انجام آن‌ها ندارید. شما زمانی می‌توانید خواسته‌های دیگران را برآورده کنید که یا برای جبران لطف آن‌ها باشد یا خواسته آن‌ها یک خواسته معقول باشد. این کار مستلزم یادگیری مهارت‌هایی است که ما سعی داریم به آن‌ها بپردازیم. برای تقویت مهارت نه گفتن به خواسته‌های نامعقول دیگران تا پایان همراه ما باشید.

11 راهکار برای تقویت مهارت نه گفتن

شما با استفاده از راهکارهای مختلفی می‌توانید به تدریج این مهارت را در خود تقویت کرده و این مهارت‌ها را به فرزندان خود بیاموزید. این راهکارها شامل موارد زیر هستند:

1. قبول کنید که از پس انجام هر کاری بر نمی‌آیید

با انجام کارهای گاه و بی گاه دیگران دیگر هیچ زمانی برای انجام کارهای خودتان باقی نمی‌ماند. حتماً برای شما هم پیش آمده که در جواب درخواست شخصی برای کمک به اسباب کشی، از کارهای خود عقب افتاده باشید یا مثلاً نتوانید به رئیس خود بگویید که کار درخواستی او خارج از وظایف شماست و شما باید به کارهای دیگری رسیدگی کنید. اینجور مواقع می‌توانید با گفتن یک نه ساده از بروز این مشکلات جلوگیری کرده و خود را از شر این شرایط خلاص کنید.

اگر مهارت نه گفتن ندارید و جواب به خواسته‌های نامعقول دیگران وقت کافی برای رسیدگی به امور خودتان را برای شما باقی نگذاشته، وقت آن است که شرایط را تغییر دهید و به خواسته‌های نامعقول دیگران قاطعانه نه بگویید.

2. از فکر خودخواه شدن نترسید

شاید پیش خودتان فکر کنید که با جواب منفی به دیگران خودخواه به نظر می‌رسید اما شما حق دارید که درخواست نامعقول دیگران را قبول نکنید. اگر فردی پس از مخالفت شما گفت که خودخواه هستید بهتر است که رابطه خود را با او کاهش دهید و در اینجور مواقع به تمام کارهای مفیدی که برای دیگران انجام داده‌اید فکر کنید. با این روش و به یادآوری تمام جواب‌های مثبتی که به دیگران داده‌اید به این نتیجه می‌رسید که حرف این افراد درست نیست و رد درخواست‌های نامعقول نمی‌تواند دلیلی بر خودخواهی شما باشد.

3. بپذیرید که نمی‌توانید همه را از خود راضی نگه دارید

شما نمی‌توانید تمام افراد را از خود راضی نگه دارید و باید در روابط خود با افراد خط مرزهایی تعیین کنید. شاید فکر کنید که با نه گفتن به دیگران و رد درخواست‌های آنان، احترام آن‌ها را از دست می‌دهید.

یکی از اصول اولیه یادگیری مهارت‌های ارتباطی، تعیین این حد و مرزها است. عدم تعیین حد و مرز در روابط ممکن است زمینه را برای برخی از افراد سودجو فراهم کند و ممکن است این افراد با درخواست‌های غیرمنطقی قصد سوءاستفاده از شما را داشته باشند. شما باید در زندگی با کسب مهارت نه گفتن به افراد کم‌اهمیت، به افرادی که واقعاً برای شما مهم هستند اهمیت ویژه‌ای داده و در جهت شادی آن‌ها تلاش کنید.

4. به جنبه‌های مثبت نه گفتن دقت کنید

ممکن است پس از نه گفتن احساس بدی داشته باشید. به همین خاطر توصیه می‌کنیم پس از اینکه در جواب خواسته‌های نامعقول دیگران نه گفتید، در برابر برخی رفتارهایی که برای شما سودی در پی دارند، بله بگویید. از این طریق احساس گناه پس از نه گفتن کاهش می‌یابد. به عنوان مثال می‌توانید پس از نه گفتن به کاری که مایل به انجام آن نیستید، وقت بیشتری را با خانواده و دوستان بگذرانید.

با انجام این کار به خود و تفریحاتتان بله گفته‌اید. به عبارت دیگر با این کار به آرامش زندگی و افرادی که برای شما مهم هستند بله گرفته‌اید نه به کسانی که در زندگی شما از اهمیت کمی برخوردارند.

5. دلیل ناراحتی خود را از نه گفتن به دیگران کشف کنید

یکی از راه‌های کنترل استرس و اضطراب پس از نه گفتن این است که به دلیل ناراحتی خود بعد از نه گفتن فکر کنید. آیا فکر می‌کنید که با این کار فردی مغرور و خودخواه به نظر می‌رسید؟ آیا فکر می‌کنید که پس از نه گفتن به دیگران توجه و احترام آن‌ها را از دست می‌دهید؟ فهمیدن این عمل تأثیر بسیار زیادی بر فراگیری مهارت نه گفتن دارد. زیرا ابتدا باید دلیل این اتفاق مشخص شود و باید دقیق‌تر به شرایط نگاه کنید.

اگر فکر می‌کنید که با نه گفتن به شخصی احترام او را از دست می‌دهید و یا حتی ممکن است که خود شخص را نیز از دست بدهید، باید در رابطه خود با آن فرد تجدید نظر کنید.

6. روش‌های بله گفتن را بشناسید

گاهی اوقات دیگران با به کار بردن تکنیک‌هایی سعی در گول زدن شما دارند و به نحوی شما را مجبور به انجام کاری می‌کنند که دوست ندارید. به همین دلیل یادگیری نحوه تقویت هوش هیجانی نیز بسیار مهم است و توصیه می‌کنیم تکنیک‌هایی برای مقابله با این شرایط یاد بگیرید. به عنوان مثال:

• قلدری کردن: گاهی اوقات افراد با قلدری کردن یا بی‌ادبی و بدجنسی سعی در دریافت جواب مثبت شما دارند. در اینجور مواقع با حفظ خونسردی خود و بی‌توجهی به لحن بی‌ادبانه آن‌ها، جواب منفی بدهید.
• ناله کردن: برای کسب مهارت نه گفتن باید بدانید که گاهی اوقات فرد با ناله کردن و گله و شکایت مکرر به گونه‌ای رفتار می‌کند که در نهایت شما مجبور به قبول درخواست او می‌شوید. توصیه می‌کنیم که در اینجور مواقع موضوع صحبت را تغییر دهید. یا بهتر است که مدتی با او ارتباط نداشته باشید و یا بگویید که از این که او در چنین موقعیت و شرایطی قرار گرفته است، متأسف هستید.
• ایجاد عذاب وجدان: برخی از افراد سعی می‌کنند که با ایجاد عذاب وجدان در شما، کار خود را پیش برده و شما را مجبور به قبول درخواست خود کنند. این افراد ممکن است که به شما بگویند شما هیچ‌وقت به درخواست‌های آنان جواب مثبت نمی‌دهید و کاری برای آن‌ها انجام نمی‌دهید. یا اینکه شما همیشه در شرایط سخت پشت آن‌ها را خالی می‌کنید. بهتر است که در این مواقع آرامش خود را حفظ کرده و با کنترل احساسات خود، کارهایی را که دفعات پیش برای این افراد انجام داده‌اید را به آن‌ها یادآور شوید. سپس به او بگویید که این بار شرایط متفاوت است و نمی‌توانید به او کمک کنید.
• تعریف و تمجید: در راه کسب مهارت نه گفتن باید بدانید که گاهی اوقات ممکن است که برخی از افراد با تعریف و تمجید از شما، موافقت شما را دریافت کنند. مثلاً ممکن است که بگویند شما فرد بسیار باهوشی هستید یا فلان کار را فوق‌العاده انجام می‌دهید. توصیه می‌کنیم که در این مواقع نیز خونسردی خود را حفظ کرده و مهارت تصمیم‌گیری خود را تقویت کنید و از تعریف طرف مقابل جلوگیر یا شرمنده نشوید. سپس پاسخ منفی بدهید.

7. هنگام صحبت، آرامش خود را حفظ کنید

تلاش کنید که هنگام نه گفتن، صدایتان مانند صدای پشت تلفن آرام، واضح و محکم باشد. اگر طرف مقابل در صدایتان تردید، احساسات و ناراحتی ببیند از این موضوع استفاده می‌کند تا شما را استثمار کند. اگر آرامش در صدای خود داشته باشید، طرف مقابل متوجه می‌شود که شما فرد عاقلی هستید و ممکن است که گاهی اوقات نیز به درخواست دیگران نه بگویید. سعی کنید هنگام توضیحات صدای خود را خیلی بالا نبرید و با آرامش با طرف مقابل صحبت کنید تا طرف مقابل توضیحات شما را بپذیرد.

8. زبان بدن را در هنگام گفت‌وگو جدی بگیرید

شاید در راه کسب مهارت نه گفتن بپرسید که هنگام نه گفتن چگونه خجالتی نباشیم؟ برای این کار باید سر خود را بالا گرفته و بازوان را در کنار خود قرار دهید و هنگام صحبت کردن، با دست بر روی گفته‌های خود تأکید کنید. سعی کنید که دو دل نباشید و با دست خود بازی نکنید. همچنین نباید دست خود را در مقابلتان قرار دهید یا به گونه‌ای رفتار کنید که طرف مقابل فکر کند که شما ناراحت هستید. اگر چنین باشد، طرف مقابل سعی می‌کند که نظر شما را تغییر دهد.

9. بیش از اندازه از کسی عذرخواهی نکنید

اگر نمی‌توانید به شخصی جواب مثبت دهید و به خاطر این موضوع ناراحت و متأسف شده‌اند، تنها یک متأسفم ساده بگویید. با عذرخواهی بیش از حد ضعف و عدم قاطعیت شما نشان داده می‌شود. پس از این اتفاق طرف مقابل فکر می‌کند که می‌تواند با اصرار بیشتر شما را راضی به انجام آن کار کند و شما نیز با رد مجدد درخواست او احساس بدتری خواهید داشت. معمولاً در اینجور مواقع اگر فرد مقابل ناراحتی شما را ببینید، تصور می‌کند که شما با جواب منفی خود، کار اشتباهی در حق او انجام می‌دهید.

10. یک دلیل کوتاه بگویید

برای تقویت مهارت نه گفتن باید پس از اینکه به طرف مقابل جواب منفی دادید، یک دلیل کوتاه برای جواب منفی خود بیاورید. نیازی به توضیحات طولانی نیست و توضیحات در حد یک یا دو جمله کافی خواهد بود. برای این کار نیازی به نه گفتن یا آوردن بهانه‌های الکی ندارید. به مثال‌ها زیر دقت کنید:

• متأسفانه من نمی‌توانم فردا با شما به مطب دندان‌پزشکی بیایم زیرا فردا روز تولد من است.
• متأسفانه من نمی‌توانم به جشن تولد شما بیایم زیرا امتحان پایان‌ترم دارم.

11. به طرف مقابل گزینه‌های دیگری پیشنهاد بدهید

اگر واقعاً از نه گفتن به فرد مقابل احساس گناه می‌کنید و آرزو می‌کردید که کاش کاری از دستتان برمی‌آمد، می‌توانید گزینه‌های جایگزین دیگری به او معرفی کنید. اگر فکر می‌کنید که با روش دیگری می‌توانید به فرد کمک کنید، می‌توانید آن را موضوع را مطرح کنید. روش مورد نظر شما باید برای هر دو طرف مناسب باشد. به عنوان مثال در جواب درخواست فرد برای همراهی و رفتن به مطب دندان‌پزشکی می‌توانید بگویید که متأسف هستید از این که نمی‌توانید همراه او به دندان‌پزشکی بروید اما می‌تواند ماشین شما را برای رفتن به دندانپزشکی قرض بگیرد.

ریشه ترس و دوری از نه گفتن

برای درک بهتر مهارت نه گفتن به دیگران باید به رفتار بچه‌ها توجه کنید. آن‌ها هنگامی که مایل به انجام کاری نباشند، به راحتی نه می‌گویند و به هیچ عنوان حاضر به پذیرش کاری که مایل به انجام آن نیستند، نمی‌شوند. همه ما در دوران کودکی این گونه بوده‌ایم. اما چه اتفاقی باعث شد که قدرت نه گفتن را از دست بدهیم و از آن فراری باشیم؟ ریشه این احساس زمانی به وجود آمد که واکنش دیگران به نه گفتن خود را مشاهده کردیم.

حتی در دوران کودکی نیز اگر کاری که والدین از ما می‌خواستند را انجام نمی‌دادیم، با ناراحتی و قهر آن‌ها مواجه می‌شدیم و این عامل باعث به وجود آمدن یک احساس ناخوشایند در ما می‌شد. پس از مدت‌ها تکرار این رفتارها باعث شد که از واکنش یا حرف‌های دیگران بترسیم و برای جلوگیری از مواجهه با این رفتارها، تن به خواسته‌هایی بدهیم که از انجام آن‌ها راضی نیستیم. اما نگران نباشید، با چک‌لیست توسعه فردی و کسب مهارت‌های روانشناسی می‌توانید مهارت نه گفتن را دوباره بیاموزید.

مزایای کسب مهارت نه گفتن به دیگران

اگر در طول زندگی بیاموزیم که پرقدرت می‌توانیم خواسته‌های نا به جای دیگران را رد کنیم، می‌توانیم از مزایای زیر بهره‌مند شویم:

• زمان بیشتری را برای برنامه‌های خود صرف کنیم.
• اعتماد به نفس بالاتری داشته و جسورتر باشیم.
• کارهایی که مایل به انجام آن‌ها هستیم را انجام دهیم.
• احترام دیگران را بیشتر جلب می‌کنیم.
• بر اساس علایق خود زندگی می‌کنیم.

لازم است که این مزایا را به خاطر بسپاریم تا بتوانیم به موقع از مهارت نه گفتن استفاده کنیم.

مهارت نه گفتن؛ بهتر است به چه کسانی نه بگوییم؟

ما باید با کسانی مخالفت کنیم که:

• مانع رسیدن ما به هدف و خواسته‌هایمان می‌شوند.
• افرادی که به زمان و سرمایه ما آسیب می‌رسانند و بدقول هستند.
• افرادی که با خواسته‌های خود باعث از بین رفتن اعتماد به نفس ما می‌شوند.
• و…

جمع‌بندی مبحث مهارت نه گفتن

مهارت نه گفتن یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که در زمان کودکانی به خوبی آن را فراگرفتیم اما به تدریج و با تجربه رفتارهای ناخوشایند دیگران نسبت به رد درخواست‌های خود، آن را از دست دادیم. شما می‌توانید با روش‌هایی مانند، زبان بدن صحیح هنگام صحبت با فرد مقابل، پیشنهاد روش‌های جایگزین و… که در این مقاله به طور کامل به آن‌ها پرداخته شد، این مهارت را دوباره بیاموزید و بتوانید در ارتباط با دیگران خط قرمزهایی تعیین کنید. هنگام نه گفتن به دیگران نیز می‌توانید مزایای داشتن مهارت نه گفتن را به خاطر بیاورید تا پس از انجام آن احساس بدی نداشته باشید.

برای دریافت مطالب جدید در پیج اینستاگرام و کانال تلگرام جاوید مقدم عضو شوید.

حتما نظراتتان را زیر این مطلب بنویسید.