این مقاله میتونه آینده شغلی و حرفه ای شما رو کاملا تحت تاثیر قرار بده. بنابراین اگه شما کسی هستین که هنوز هیچ کسب و کاری ندارین، یا کسب و کار دارین اما اون نتیجه ای رو که باید نمیگیرین یا نسبت به کارتون حس خوبی ندارین، این مقاله قطعا شما رو با این که چیکار باید انجام بدین و این که ایراد کارتون کجاست کاملا آشنا میکنه. در این مقاله به کمک شناخت هرم مازلو قراره که به شناسایی نیازها بپردازیم و بتونیم ایده هایی رو از دل نیازهای انسانی پیدا کنیم و در نهایت به کمک و مفهوم ایکیگای، ایکیگای متناسب با خودمون رو پیدا کنیم. در نهایت هم روی پیاده سازی ایده مون تمرکز کنیم.
معرفی هرم مازلو و سلسله مراتب نیازهای انسان
ممکنه شما کسی باشید که مهارت فروش رو داره، اما نمیدونه چی بفروشه. اولین چیزی که باید بهش توجه کنید هرم مازلو هست. هرم مازلو اولین بار توسط آبراهام مازلو ارائه شده و در واقع هرم نیازهای انسانه. همیشه گفتیم تا انسان هست، نیاز هست و تا نیاز هست امکان فروش هست. آقای مازلو در این هرم، نیازها رو به دو دسته اصلی تقسیم بندی کرده:
- نیازهای کمبود deficiency needs: 4 سطح اول هرم نیازهای کمبود هستن.
- نیازهای وجودی being needs: بالاترین سطح که به نیازهای وجودی اختصاص داره.
نیازهای کمبود به راحتی حس میشن و انسان به صورت غریزی به دنبال رفع اون ها میره. مثل غذا، امنیت، آب و… بنابراین قدرت این نیازها بسیار زیاده. نیازهای کمبود به دلیل قدرت زیادی که دارن اولویت هستن و وقتی انسان بتونه نیازهای کمبود رو تامین کنه، به دنبال نیازهای وجودی میره که در سطح بالاتر قرار دارن. بر خلاف نیازهای کمبود، نیازهای وجودی ناشی از کمبود چیزی نیست بلکه، از تمایل انسان به بودن و رشد اتفاق میوفته.
نیازهای فیزیولوژیکی در هرم مازلو
طبقه پایین این نیازها، نیازهای فیزیولوژیکی قرار داره: غذا، خواب، تنفس، سلامت و… ؛ که این نیازها کف نیازهای انسان هستن. جالبه بدونین شما با ارائه هرکدوم از این نیازها میتونین بیزنس راه بندازین. مثلا غذا (رستوران)، آب (جاهایی که نوشیدنی ارائه میدن یا حتی سوپرمارکت هایی که آب معدنی و نوشیدنی ارائه میدن)، خواب (هتل ها)، سلامتی (پزشکان) و… . نیازهای فیزیولوژیکی در واقع جزو نیازهای بیولوژیکی و فیزیکی هستن. توجه کنید که اگر نیازهای فیزیولوژیکی برطرف نشن مردم تمام زمان و انرژی خودشون رو صرف برطرف کردن این نیازها میکنن. برای مثال اگر در منطقه محروم یا جنگ زده ای باشن، بدون توجه به نیازهای طبقه بالاتر مثل امنیت به دنبال رفع این نیازها مثل غذا و آب هستن. بنابراین این نیازهای اولیه انسان رو خیلی جدی بگیرید.
امنیت
بعد از این که انسان تونست نیازهای فیزیولوژیکی خودش رو برآورده کنه، به دنبال برطرف کردن نیاز بعدی یعنی ایمنی میره. امنیت رو در هرم مازلو به ایربگ های ماشین تشبیه کردن،.درسته که فرد همیشه از اون ایربگ ها استفاده نمیکنه اما، بودن اون ها برای انسان امنیت خاطر ایجاد میکنه که در هنگام بروز خطر میتونه از او محافظت کنه. بنابراین گفتیم مرحله بالاتر امنیت قرار داره، که این امنیت چیه؟ امنیت بدنی، شغل، حرفه ای، اقتصادی، روانی، اجتماعی، منابع و خیلی چیزهای دیگه. مثالش در کسب و کار نیاز به مسکن هست که بازار مسکن و چیزهای دیگه مربوط به اون رو رشد میده.
مثلا آدم های پولداری که به دنبال امنیت بیشتر هستن، پول میدن برای بادیگارد. نیاز به مسکن هم هست که بازار مسکن و چیزهای مربوط به اون رو رشد میده. مثلا آدم های پولداری که به دنبال امنیت بیشتر هستن، میان پول میدن برای بادیگارد. پس اگه شرکتی وجود داشته باشه که کارش فقط ارائه دادن بادیگارد به این آدم ها باشه، میتونه پول خیلی زیادی دربیاره. این هارو فقط مثال زدم تا بدونید چه نیازهایی باعث به وجود اومدن این کسب و کارها شده.
عشق و دوستی در هرم مازلو
خانواده، دوستان، عشق همگی چیزهایی هستن که باعث میشن انسان در فراز و نشیب های زندگی عملکرد بهتری داشته باشه. و همونطور که این تئوری وجود داره که عشق و دوستی و روابط انسانی میتونه موجب شادی افراد بشه، فقدان این روابط هم میتونه موجب افسردگی بشه.
عشق و دوستی و خانواده در کسب و کار, کسانی که کمک میکنن به برطرف شدن این نیازها، مثل روانشناس ها که کمک میکنن ارتباط بهتری ایجاد شه. مثل مشاوران یا کوچ ها. این ها کارشون در این زمینه ست.
احترام و عزت نفس
آبراهام مازلو این قسمت رو در پرورش خلاقیت هم بسیار مهم میدونست و در دو قالب کلی مطرح میکرد. اول کسب احترام از جانب بقیه (مورد قبول واقع شدن در جامعه و کسب جایگاه اجتماعی و پرستیژ و…) و دوم احترام به خود (که به عزت نفس میرسه). بنابرین در زمینه احترام، اعتماد به نفس، عزت نفس و اعتماد به دیگران در کسب و کار، کسانی که خدماتی میدن که باعث اعتماد به نفس، عزت نفس میشن و کاری میکنن که آدم ها حس بهتری بگیرن در این دسته میتونن فعالیت کنن.
خودشکوفایی در هرم مازلو
همه ما پتانسیل ها و توانایی های بالقوه منحصر به فردی داریم که پنهان موندن و زمانی که نیازهای قبلی برطرف شدن انسان میتونه توانایی های بالقوه خودش رو شکوفا کنه. اگر توانایی رسیدن به اون جایگاه رو داره پس باید در این مرحله آگاهانه انتخاب کنه که به مرحله خودشکوفایی برسه. در واقع میل به پتانسیل های بالقوه خودش رو به واقعیت تبدیل کنه. در نهایت بالاترین قسمت هرم مازلو که شکوفایی فردیه، اینه که تو به اون رسالتت برسی. حس مفید بودن بکنی، این که بتونی اون استعدادهایی رو که داری شکوفا بکنی و در این مرحله اتفاق میوفته.
طبق تحقیقات انجام شده، افراد خودشکوفا از تمام جنبه های زندگیشون لذت میبرن. در حالی که سایر افراد از پیروزی های لحظه ای که به دست میارن شاد میشن. نکته جالب اینه که شما هر چقدر هدفتون قسمت پایین تر هرم باشه، احتمالا تا الان تونستین برطرفش کنین. هر چقدر هم میاد بالا سخت تر میشه. آدم ها خیلی راحت تر نیازهای فیزیولوژیک رو میبینن و متوجهش میشن. چرا؟ چون گرسنه شون میشه، تشنه شون میشه نیاز نفس کشیدن دارن ولی در مرحله شکوفایی فردی یه مقدار کار سخت تر میشه برای متقاعد کردن آدم ها که تو همچین نیازی رو داری و باید برآورده کنی.
جالبه کسب و کار هایی که در مرحله خود شکوفایی قرار میگیرن معمولا میتونن درآمدهای بسیار بالایی رو تجربه کنن. اما این کار آسونی نیست، چرا که نیاز به متقاعد کردن مشتری داره، که این نیازها وجود داره و زمانی که متقاعد کردن به خوبی انجام شد، مشتری راضی میشه پول خوبی رو بپردازه. این اهرم چه استفاده ای میتونه داشته باشه؟ خب! زمانی که من میخوام بگردم دنبال این که من چه محصولی رو بفروشم یا چه خدمتی رو ارائه بدم از این اهرم میتونم استفاده کنم.
مرور کلی هرم مازلو
عکسی که بالاتر از هرم مازلو ارائه دادیم، صورت ساده شده این هرم هست و شما میتونین در مورد زمینه های مختلف این هرم بیشتر سرچ کنین. ببینید که شما چی میتونید ارائه بدید. حالا در مورد ایکیگای بهتون توضیح بدم متوجه میشید که چقدر گزینه های خوبی میتونید بسازید و چیکار میتونید بکنید. در واقع شما با شناخت هرم مازلو که مهم ترین نیازهای انسان هست میتونید فرصت های جدید رو در جامعه ببینید. بیاید تا این جا یه مروری کنیم: هرم مازلو 5 طبقه داره: فیزیولوژیک، امنیت، عشق و وابستگی، عزت نفس، خودشکوفایی رو شامل میشه. فرض کنیم من یک سری نیاز هم پیدا کردم که بتونم کسب و کار راه بندازم، الان چیکار باید کنم؟ شاید ده تا نیاز پیدا کردم و حتی نمیدونم کدوم رو باید انتخاب کنم؟ مفهومی رو بهتون معرفی میکنم که خیلی حرفه ای در این زمینه میتونه کمکتون کنه؛ ایکیگای.
مفهوم ایکیگای
ایکیگای از فرهنگ ژاپنی ها و دلیل هر شخص برای بیدار شدن از خواب و دلیلی برای زندگی کردنه. همونطور که میدونید ژاپنی ها بسیار دقیق و منظم هستن و معمولا عمر طولانی هم دارن. میتونیم بگیم که این ها بی ربط به ایکیگای هم نیستن و رسالت هر کسی در ژاپن بسیار مهم تلقی میشده. زمانی که شما میخواید انتخاب کنید که در کدوم مسیر حرکت کنید، ایکیگای خیلی بهتون کمک میکنه. همونطور که گفتیم، ایکیگای یه کلمه ژاپنی هست که مفهومش دلیل وجود داشتن شما و نزدیک به رسالت شماست. ایکیگای با ترکیب 4 زمینه شما رو به این نتیجه میرسونه که چیکار باید کنید.
اولین دایره چیزیه که شما دوست دارید و بهش علاقه دارید. حالا اگه مایل هستین لطفی به خودتون کنید و تمرینی که میگم رو انجام بدید. ممکنه که حتی چندین روز درگیر انجام دادن این تمرین باشید، اما در نهایت نتیجه ایده آل رو میتونید ازش بگیرید.
- زمینه اول: تمام چیزهایی رو که دوست دارید و بهش علاقه دارید بنویسید.
- زمینه دوم: تمام زمینه هایی که در اون ها خوب هستید و استعداد دارید رو بنویسید. حتی ممکنه به اون زمینه ها علاقه نداشته باشید، اما در اون ها استعداد داشته باشید.
- زمینه سوم: چیزهایی که آدم ها حاضر هستن براش پول بدن و در حال حاضر هم براش پول پرداخت میکنن رو بنویسید (به نسبت میزان پولی که حاضر هستن بپردازن، به ترتیب بنویسید).
- زمینه چهارم: چیزی که آدم های شهر، کشور یا دنیا بهش نیاز داره رو بنویسید.
ایکیگای در نهایت کمکت میکنه نقطه مشترک این چهار زمینه رو پیدا کنی. و موفق میشی به چیزی برسی که هم نیاز جامعه رو برطرف کنی، هم پول خوبی دربیاری، هم خیلی به فشار و زحمت نمیوفتی. چون در اون استعداد داری و هر چقدر هم بیشتر انجام میدی حس خوبی بهت میده.
سوال: اگه ایکیگای نباشه، چه اتفاقی ممکنه برام بیوفته؟
اگر ایکیگای نباشه شما ممکنه چند مدت بعد از زندگیتون احساس رضایت نداشته باشید، بنابراین بهتره ایکیگای رو بهتر بشناسید و با قسمت های مختلفش به خوبی آشنا بشید که بتونید تشخیص بدید در کدوم حوزه نیاز به فعالیت دارید. گاهی اوقات ما متوجه اشکالاتی در زندگیمون میشیم اما نمیدونیم منبع این اشکالات کجاست و در اینجا ایکیگای به خوبی میتونه این اشکالات رو برامون نشون بده.
- بر اساس اشتراکات این داده ها اومدیم نام گذاری کردیم. چیزی که دوستش داری و جامعه بهش نیاز داره میشه ربع ماموریت.
- چیزی که دوستش داری و توش خوبی میشه ربع عشق، چون دوستش داری و از انجام دادنش لذت میبری. و چون توش خوبی اعتماد به نفست هم بالا میره.
- چیزی که توش خوبی و دنیا براش پول پرداخت میکنه، میشه حرفه تو ولی ممکنه بهش علاقه نداشته باشی.
- چیزی که دنیا براش پول پرداخت میکنه و جامعه هم بهش نیاز داره میشه شغل تو.
حالا اگه 2 یا 3 تا از این ها محقق بشه چه اتفاقی میوفته؟
- چیزی که دنیا بهش نیاز داره، دوستش داری و توش خوبی، حس سرشار از لذت و خوشی رو بهت میده ولی برات پولی در نمیاره. یعنی تو حال خوبی داری و از زندگی لذت میبری ولی متاسفانه ازش پول درنمیاری.
- چیزی که دوستش داری و توش خوبی و حاضرن براش پول پرداخت کنن، در اینجا حس رضایت هم داری چون هم توش خوبی، هم پول درمیاری ولی احساس پوچی و بی فایده بودن داری و حس میکنی برای جامعه مفید نیستی (حس مفید بودن و خود شکوفایی که در قسمت بالای هرم مازلو قرار میگرفت). حس این که من برای جامعه مفید باشم میره بالای هرم و باعث رضایت مندی میشه.
- چیزی که پول خوبی بابتش پرداخت میکنن و توش خوبی و جامعه هم بهش نیاز داره، انجام دادنش هم برات راحته. ولی حس پوچی میکنی چون به اون کار علاقه نداری، از انجام دادنش لذت نمیبری و همش احساس میکنی این زمینه که من انتخاب کردم و توش کار میکنم، زمینه من نیست و من برای این کار ساخته نشدم. چون دوستش نداری.
- چیزی که براش پول پرداخت میکنن، جامعه هم بهش نیاز داره و چیزیه که دوستش داری، اما توش خوب نیستی. میشه هیجان انگیز (چون سرشار از تجربه جدیده) بهش علاقه داری و پول هم درمیاد ازش ولی سرشار از حس عدم قطعیته. امنیت توش نداری، چون حس میکنی به اندازه کافی توش خوب نیستی و هر لحظه ممکنه دچار مشکل بشی.
حالا ایکیگای بهت کمک میکنه همه این ها رو همزمان داشته باشی. هم حس ارزشمندی بهت میده چون برای جامعه مفیده، هم پول بهت میده، چون افراد حاضرن براش پول پرداخت کنن و این که تو هم توش خوبی. پس احساس امنیت هم بهت میده. کاری که اینجا باید انجام بدی این هست که ایکیگایت رو درست پیدا کنی. چطوری؟
این تمرین رو انجام بده تا ایکیگای خودت رو پیدا کنی.
- ایده های اصلی که براساس هرم مازلو به ذهنت میرسه بنویس.
- بر اساس هرم مازلو به چه نیازهایی میتونی پاسخ بدی.
- تمام کارهایی که بهشون علاقه داری رو لیست کن.
- تمام کارهایی که فکر میکنی جامعه بهش نیاز داره لیست کن.
- تمام کارهایی که فکر میکنی در اون ها توانمندی رو لیست کن.
- تمام کارهایی که فکر میکنی بابتشون بهت پول میدن رو لیست کن.
- حالا ایکیگای ات رو بر اساس اشتراک موارد بالا پیدا کن.
وقتی این مراحل رو طی کنید به خوبی متوجه میشید که ایکیگای مناسب شما چیه. با پیدا کردن ایکیگای دقیقا باید چیکار کنید. امیدوارم که این مسئله رو جدی بگیرید. مهم ترین مسئله ای که هر آدمی در زندگیش باید به درستی پیداش کنه ایکیگای مناسب اون شخص هست؛ چرا که موفقیت یا عدم موفقیتش در گرو پیدا کردن مسیر درستیه که باید پیدا کنه و پیش بگیره.
بعد از هرم مازلو و پیدا کردن ایکیگای چیکار کنم؟
حالا شما طبق هرم مازلو نیازها رو تشخیص دادین و ایده هاتون رو روی کاغذ آوردین. در مرحله بعد هم طبق ایکیگای پیش رفتین و ایده مناسب خودتون رو پیدا کردین. الان نوبت این میرسه که چطور میخواین اون ایده رو به واقعیت تبدیل کنید. در اینجا شما باید بدونین که با توجه به رشد و پیشرفت جوامع و اشباع شدن خیلی از کارها، خلاقیت شما در برطرف کردن نیاز جوامع و اپلای کردن ایده تون میتونه موفقیت شما رو تضمین کنه. در این مرحله دوحالت وجود داره:
- بر اساس نیازی که پیدا کردی بیزنس رو طراحی میکنی.
- یک تغییر در بیزنش های موجود میدی، مثلا اسنپ فود چیکار کرد؟ دید رستوران هست و آدم ها همینجوریش دارن غذا میخورن، اومد کانال جدیدی رو برای فروش اضافه کرد. اسنپ فود گفت من یه کانالی رو ارائه میدم که شما از هر رستورانی که بخوای بتونی غذا سفارش بدی، بدون این که نیاز باشه حضوری مراجعه کنی، زنگ بزنی و یا هرچیز دیگه. شما با هر تغییر جزیی در اجزای این هرم میتونی این کار رو انجام بدی، غذا، خواب، تنفس، سلامت و آب و… .
راه اندازی کسب و کار
بنابراین، بسته به این که چه ایده ای رو در نهایت انتخاب میکنین، باید به روشی هم که قرار هست اون ایده رو پیاده سازی کنین دقت و توجه لازم رو داشته باشین. برای راه اندازی هر کسب و کاری بعد از طی این مرحله، بهتره که از بوم مدل کسب و کار استفاده کنین تا بیشتر وارد جزئیات پیاده سازی ایده تون بشین. در غیر این صورت این رو بدونین که هزاران نفر وجود دارن که پتاسیل انجام خیلی از کارها رو دارن و ایده های واقعا نابی رو در ذهن دارن. اما متاسفانه به دلیل این که نمیدونن چطور باید این ایده های خام رو به مرحله عمل برسونن، ایده هاشون برای همیشه در حد ایده باقی میمونه و هیچ گاه به واقعیت تبدیل نمیشه.
نگران نباشید، خوشبختانه ما در سایت جاوید مقدم قدم به قدم بوم مدل کسب و کار رو براتون توضیح دادیم. فقط کافیه روی کلمه بوم مدل کسب و کار کلیک کنید تا مقاله رو به طور کامل بخونین، تا بتونین بوم مدل کسب کارتون رو هم طراحی کنین.
کلام آخر
در این مقاله سعی کردیم به صورت کاملا علمی و کاربردی، با کمک هرم مازلو و ایکیگای شما رو به ایده هایی که بتونین بیزنس و کسب و کار خودتون رو راه اندازی کنید برسونیم. توجه کنید که انجام تمرین های گفته شده در هرم مازلو و همینطور ایکیگای رو جدی بگیرید و براش وقت بذارید. نگران نباشید حتی اگه چندین روز برای انجام تمرین ها نیاز هست وقت بذارید تا بهترین نتیجه رو بگیرید. همینطور در انجام تمرینات میتونید از دیگران هم کمک بگیرید، چرا که گاها شما در زمینه ای خوب هستید اما خودتون بهش توجهی ندارید. بنابراین از دوستان خانواده و اطرافیانتون هم کمک بگیرید تا شما رو راهنمایی کنن. امیدوارم این مقاله براتون مفید واقع شده باشه. اگر این مقاله رو دوست داشتین برای دوستانتون هم بفرستین تا وظیفه اجتماعیمون رو به جا آورده باشیم و کمک حال هم باشیم.
برای دریافت مطالب جدید در پیج اینستاگرام و کانال تلگرام جاوید مقدم عضو شوید.
حتما نظراتتون رو زیر این مطلب برامون بنویسید.
