شناخت نقاط ضعف و قوت؛ چطور نقاط ضعف و قوت خود را پیدا کنیم؟

نقاط ضعف و قوت

کسب و کارهای مختلف برای بررسی وضع موجودشون بر اساس اهدف کوتاه مدت و بلند مدت نیازه که به شناخت نقاط ضعف و قوت کسب و کار بپردازه. همچنین فرصت های پیش رو و تهدید های احتمالی رو شناسایی کنه. ماتریس SWOT یکی از راه هاییه که به شما کمک میکنه شناخت نقاط ضعف و قوت خودتون رو کامل کنید. و گام به گام به سمت پیشرفت حرکت کنین. ماتریس SWOT فقط برای سازمان ها نیست، و برای افرادی که به دنبال رشد شغلی و فردی هستن هم کاربرد داره. اگر شما بتونین توانایی استفاده از استعداد ها رو به حداکثر برسونین، تو زندگی شخصی هم موفق تر هستین.

ماتریس SWOT ابزاریه که کمک میکنه تا وضعیت فعلی و واقعی یک شرکت، سازمان یا شخص رو تجزیه و تحلیل کنیم. پس این مقاله رو به هیچ عنوان از دست ندین و تا آخر این مقاله رو مطالعه کنین و نظراتتون رو زیر همین مطلب برامون بنویسین.

ماتریس SWOT چیه؟

حروف ماتریس SWOT مخفف کلمات انگلیسی زیر هستن:

 نقاط قوت Strength

 نقاط ضعف Weakness

 فرصت ها Opportunities

 تهدید ها Threats

که به کمک این مولفه ها عملکرد یک فرد یا سازمان  بررسی میشه. از طرفی میشه برنامه ریزی درستی از فرصت های پیش رو برد. برای این هدف باید نقاط ضعف رو به حداقل رسوند. باید نقاط قوت رو تقویت کرد و به شناخت نقاط ضعف و قوت رسید.

ماتریس SWOT از دیدگاه توسعه فردی

 برای مشخص کردن و ارزیابی وضعیت تو حوزه شخصی باید به سوالاتی تو بخش های مختلف جواب بدین.

نقاط قوت

 ویژگی های درونی هستن که برای رسیدن به اهداف بهتون کمک میکنن. این نقاط قوت میتونه ویژگی های شخصیتی یا دانش و مهارت هاتون باشه.

• چه خصوصیات مثبتی دارین؟
• چه دستاورد هایی تا الان به دست آوردین؟
• چه منابعی رو در اختیار دارین؟
• تخصصتون چیه؟
• وجه تمایزتون با بقیه چیه؟

نقاط ضعف

نقاط ضعف خصوصیات درونی هستن که مانع رسیدن فرد به اهدافش میشن. بعد از تجزیه و تحلیل، هر فرد میتونه با هدف از بین بردن نقاط ضعف برنامه ریزی انجام بده.

• چه چیزهایی رسیدن به هدف رو براتون سخت میکنه؟
• کدوم ابعاد زندگی نیاز به بهبود داره؟
• چه کمبود هایی تو مسیر رسیدن به اهدافتون دارین؟

فرصت ها

فرصت ها تمرکز بر موضوعات خارجی دارن. توی تحلیل بخش فرصت ها هم مزایای یک وضعیتی که توی اون قرار دارین و هم مزایای کلی و فرصت های پیش روی هر فرد بررسی میشه. و ممکنه فرصت‌های خوبی از این شرایط به دست بیارین مثل سمینارها، کنفرانس‌ها و کلاس‌های آموزشی.

• چه تکنولوژی‌های جدیدی میتونه به شما کمک کنه؟ آیا شما میتونید از اطرافیان یا اینترنت کمک بگیرید؟
• آیا شبکه ارتباطات راهبردی با افراد برای کمک گرفتن یا مشاوره در اختیار دارید؟
• مهارت خاصی دارین که از اون به عنوان فرصت استفاده کنین؟

تهدید ها

تهدید ها تاکید بر ویژگی های بیرونی داره. که برای رسیدن به اهداف تاثیر منفی میذاره. همه مسائل بیرونی باید در نظر گرفته بشه مثل مسائل سیاسی، اجتماعی و خانوادگی.

• چه تهدید هایی در محیط کارت وجود داره؟
• آیا روند کاریت در حال تغییره؟
• تکنولوژی تهدیدی برای تو به حساب میاد یا نه؟
• شرایط اقتصادی چقدر رو موقعیتت موثره؟

ماتریس SWOT در کسب و کار

ماتریس SWOT یکی از تکنیک های قدرتمند هست. که به شما کمک میکنه با یکم بررسی و تحلیل به شناخت نقاط ضعف و قوت برسین. و فرصت هایی رو کشف کنین که کسب و کارتون رو متحول کنه. با شناخت ضعف های کارتون، میتونین اون ها رو از بین ببرین یا مدیریت کنین. اگر موفق به مدیریت این موارد نشین، تهدید ها خودشون رو نشون میدن. شما میتونین با ماتریس SWOT استراتژی هایی طراحی کنین که از بقیه رقبا متمایز بشین تا بتونین در بازار رقابت پایدار بمونین.

ماتریس SWOT برای کسب و کارها کمک میکنه تا موقعیت مناسبی در بازار به دست بیارین. از طرفی برای زمینه های شخصی کمک میکنه تا از فرصت ها در جهت رشد و توسعه کسب و کار استفاده کنین. خیلی از افراد اعتقاد دارن استفاده از ماتریس SWOT یک روش عالی برای موفقیت در بازارهای امروزی و مسیر کلی برای برنامه ریزی رو میده. شناخت نقاط ضعف و قوت، معمولا مواردی مربوط به داخل سازمان و فرصت ها و تهدید ها مربوط به عوامل خارجی هستن. به همین خاطر به تحلیل SWOT، گاهی Internal-external Analysis گفته میشه.

موارد داخلی: نقاط قوت و ضعف سازمان

درآنالیزها با ماتریس SWOT فاکتورهای درون سازمان با توجه به اثرگذاری و سوق دادن به سمت هدف دسته بندی میشن. که توی 2 دسته نقاط قوت و نقاط ضعف قرار میگیرن. و در واقع چیزی که مشخص میکنه فاکتوری برای سازمان جزو نقاط قوت هست یا نقطه ضعف، هدف اون سازمانه. ممکنه موردی که برای یک کسب و کار جزو نقاط ضعف هست، برای کسب و کار دیگه نقطه قوت باشه. نقاط قوت و ضعف شامل نیروی انسانی، منابع مالی و… هست.

موارد خارجی: فرصت ها و تهدید های به وجود اومده خارج از سازمان

موارد خارجی تحت عنوان فرصت ها و تهدید ها شامل مسائل کلان اقتصادی، تحولات در فناوری، قانون ها و تحول در وضع فرهنگی یا اجتماعی جامعه و تغییر تو بازار یا تغییر در وضعیت رقبا.

1. نقاط قوت

ویژگی ها و قابلیت های ویژه و متمایز که میتونه مزیت رقابتی ایجاد کنه. این سازمان باید به شناخت نقاط ضعف و قوت از دید بیرونی و درونی توجه کنه. نقاط قوت یک سازمان شامل: 1- اختراعات سازمان  2- منابع انسانی کارا  3- منابع مالی زیاد 4- دسترسی به شبکه های توزیع مناسب. سوالاتی که برای شناسایی نقاط قوت یک سازمان باید جواب بدین:

• سازمان چه مزایایی داره؟
• منبع سود و درآمد چیه؟
• آیا منابع انسانی کارا و موثری داریم؟
• چه چیز های منحصر بفردی در سازمان وجود داره؟
• چه کاری رو بهتر از دیگران انجام میدین؟

نقاط قوت رو هم از نظر صاحب شرکت و کارکنان و هم از نظر مشتری ها و افراد فعال در بازار کسب و کار بررسی کنید. ویژگی های مثبت کسب و کارتون رو بنویسین و این ویژگی ها رو با رقبا مقایسه کنین. مثلا اگر برای تولید یک محصول، رقباتون دارن محصول با کیفیتی ارائه میدن، پس دیگه تولید با کیفیت برای شما مزیت به حساب نمیاد؛ بلکه یک ضرورته. و در کنار تامین این ضرورت باید به فکر ارائه ارزش پیشنهادی خاص باشین.

2. نقاط ضعف

محدودیت ها، کمبود ها تو منابع، مهارت ها، توانایی ها که مانع عملکرد درست در سازمان میشه، ایراد کار و نکات منفی که سازمان باهاش درگیره رو نقاط ضعف میگن. مثال: برند ضعیف، عدم دسترسی به شبکه توزیع مناسب، عدم دسترسی به منابع مناسب. برای شناختن نقاط ضعف باید به این سوالات جواب داده بشه:

• کدوم قسمت از کار نیاز به بهبود داره؟
• چه کارهایی به طور درست انجام نمیشه؟
• کدوم فعالیت ها ضرر مالی ایجاد کردن؟

برای شناخت نقاط ضعف و قوت بهتره که واقع بین باشین. و اتفاقات و عملکرد هایی که مانع رشد فعالیت هاتون هستن رو شناسایی کنین.

3. فرصت ها

فرصت ها عناصر محیطی هستن که سازمان میتونه به نفع خودش از اون ها استفاده کنه. تحلیل محیط خارجی باعث شناختن فرصت هایی میشه که شرایط توسعه و رشد رو فراهم میکنه. فرصت های یک سازمان: بهبود وضعیت رقابتی، بهبود در روابط خریداران و فروشندگان. روش مناسب برای شناسایی فرصت ها، اینه که به نقاط قوت نگاه کنین؛ بررسی کنین که آیا این نقاط قوت  فرصتی برای کسب و کارتون به وجود میاره یا نه؟ و به نقاط ضعف نگاه کنین تا ببینین آیا از بین بردن نقاط ضعف، فرصت جدیدی ایجاد میکنه؟

4. تهدید ها

موقعیت نامطلوبی که میتونه برای سازمان دردسر ساز بشه. تهدید ها وقتی اتفاق میفتن که سودآوری سازمان به خطر بیفته. تهدید ها عوامل نامساعدی هستن که مانع عملکرد مناسب شرکت میشن. مثال تهدید: ظهور محصولات جایگزین و قدرتمند، بیشتر شدن محدودیت های ارتباطی، تغییر در نیاز و اولویت های مصرف کنندگان، مالیات های بالا.

مثال ماتریس SWOT شرکت استارباکس

شناخت نقاط ضعف و قوت در این شرکت:

نقاط قوت

• برند سازی قوی
• فضای جذاب برای مشتری ها در فروشگاه های استارباکس
• داشتن نمایندگی در همه جای دنیا
• کیفیت بسیار بالای محصولات

نقاط ضعف

• سلیقه بومی مشتری های هر منطقه در نظر گرفته نشده
• سیاست های نامناسب قیمت گذاری در کشور های مختلف
• جایگزینی کارکنان جدید از جهت تامین سرعت و کیفیت مورد نظر مشتری، معمولا سخته

فرصت ها

• امکان احداث شعبه های جدید وجود داره
• همکاری با کمپانی های ساخت فیلم

تهدید ها

• اشباع شدن بازار آمریکا
• رفتن مردم به سمت سبک زندگی سالم تر

مراحل تحلیل SWOT

1. بررسی محیط خارجی

محیط خارجی با مشخص کردن تهدیدات و فرصت ها شروع میشه. مرحله ی بعد ماتریس ارزیابی عوامل داخلی تهیه میشه. دقت کنین که در تحلیل این قسمت نباید فقط شرایط الان رو بررسی کنیم بلکه مهم ترین نکته در این تحلیل آینده نگریه.

2. بررسی محیط خارجی

محیط داخلی برای شناخت نقاط ضعف و قوت در نظر گرفته میشه. و ماتریس ارزیابی عوامل خارجی EFE تشکیل میشه.

3. ارائه راهبرد

ماتریسSWOT عوامل قوت، ضعف، فرصت و تهدید هایی که در مرحله قبل شناسایی شدن تحلیل و بررسی میکنه و استراتژی متناسب با موقعیت منعکس میکنه. این تحلیل 4 دسته استراتژی WO، WT، SO، ST ایجاد میکنه.

4. طراحی ماتریس SWOT

• استراتژی های محافظه کارانه (WO): این راهبرد تلاش میکنه علاوه بر اینکه ضعف ها رو کم کنه، بیشترین استفاده از فرصت ها رو داشته باشه. در زمانی که یک سازمان یا کسب و کار میدونه در محیط خارجی فرصت هایی وجود داره که باعث رشد میشه ولی بخاطر ضعف های درون سازمان، نمیتونه از این فرصت ها استفاده کنه، توی این شرایط راهبرد های انطباقی کمک کننده ست.
• استراتژی های دفاعی (WT): هدف از این استراتژی، کم کردن نقاط ضعف داخلی و جلوگیری کردن از به وجود اومدن تهدیدات خارجی هست. در واقع برای کسب و کاری که همزمان هم با تهدیدات خارجی و هم ضعف های درونی مواجه هست، رها شدن از این وضعیت نیاز به ارائه راهکارهای اساسی داره. معمولا تو چنین شرایطی سازمان در وضعیت بحرانی قرار داره و میتونه از روش انحلال، واگذاری کاهش عملیات و پیوستن به شرکت های دیگر از این بحران عبور کنه.
• استراتژی های تهاجمی (SO): تو این استراتژی، یک سازمان با تکیه بر قوت های داخلی از بیشترین حد فرصت های خارجی استفاده میکنه. به همین دلیل بیشتر سازمان ها تمایل دارن تو این موقعیت قرار بگیرن.
• استراتژی های رقابتی (ST): در این موقعیت هدف سازمان اینه که روش هایی استفاده بشه تا با استفاده از نقاط قوت داخلی از تاثیر منفی تهدیدات خارجی جلوگیری بشه و حتی سعی کنه که تهدیدات رو از بین ببره.

چجوری برای کسب و کارمون ماتریس SWOT داشته باشیم؟

1. هدف تعیین کنین. تو مرحله اول شما باید مشخص کنین که هدفتون از تجزیه و تحلیل SWOT چیه. سوال و هدف مشخص تو ذهنتون داشته باشین.

2. تحقیقات انجام بدین. قبل از شروع تجزیه و تحلیل SWOT باید تحقیق کافی انجام بدین. این تحقیقات باعث میشه از وضعیت رقباتون هم آگاه بشین.

3. نقاط قوت رو مشخص کنین. شناسایی و نوشتن نقاط قوت کسب و کارتون بخش مهمی از ماتریس SWOT هست. مثلا نقاط قوت ارتباط با کارمندان، منابع مالی، ارزش پیشنهادی و… . هر ایده و موضوعی که به عنوان نقاط قوت شناسایی میشه برای ادامه کار خیلی دلگرم کنندست.

4. نقاط ضعف رو مشخص کنین. نقاط ضعف کسب و کارتون رو بنویسین. این نقاط ضعف شامل ناتوانی در جذب مشتری، نارضایتی و کم کاری کارکنان، فاصله زیاد از رقبا و بازار میشن. در ادامه باید این نقاط ضعف رو برطرف کنین و این لیست رو مداوم ارزیابی کنین. ممکنه در طول زمان نقاط ضعف جدیدتری پیدا کنین اما همین که نقاط ضعف قدیمی برطرف شده نشونه پیشرفت کسب و کارتونه.

5. فرصت های بالقوه رو بشناسین. به فرصت هایی که میتونن پیشرفت خوبی به کسب وکارتون بدن فکر کنین. و در نظر بگیرین که فرصت های خارجی با نقاط قوت داخلی متفاوتن. این فرصت ها شامل: برنامه های آموزشی جدید، تنوع بازار و… هستن.

6. تهدید های احتمالی رو بشناسین. عوامل بیرونی که ایجاد مشکل میکنن رو شناسایی کنین. این تهدید ها شامل: بیشتر شدن بیکاری، ثبات نداشتن بازار جهانی و… میشن.

مزایای استفاده از تجزیه و تحلیل SWOT چیه؟

SWOT یکی از روش های مفید برای هدایت جلسه های استراتژی کسب و کاره. به همه اعضای تیم امکان میده که بتونن در مورد شناخت نقاط ضعف و قوت اظهار نظر کنن. و فرصت ها و تهدید ها رو شناسایی کنن و در آخر برای رسیدن به هدف برنامه ریزی انجام بدن. شرکت میتونه از SWOT برای استراتژی های کلی یک شرکت یا بخش های مختلف مثلا فروش استفاده کنه.

کلام آخر

ماتریس SWOT هم تو حوزه توسعه فردی و هم تو کسب و کار کمکتون میکنه. کمک میکنه که به شناخت نقاط قوت و ضعف و همینطور فرصت ها و تهدید ها برسین. با بررسی کردن این عوامل و برنامه ریزی برای بهبود نقاط قوت و از بین بردن نقاط ضعف باعث بهبود عملکرد فردی یا کسب و کاری میشه. امیدواریم که مطالب گفته شده براتون مفید بوده باشه. این مطالب فقط قسمتی از دوره رایگان توسعه مالی بود که میتونید از این لینک، به صورت رایگان ثبت کنید.

برای دریافت مطالب جدید در پیج اینستاگرام و کانال تلگرام جاوید مقدم عضو شوید.

حتما نظراتتون رو زیر این مطلب برامون بنویسید.