مهارت حل مسئله چیست؟
مهارت حل مسئله شما را قادر می‌سازد تا مشکلات را تجزیه و تحلیل کنید، شدت مشکل را شناسایی کنید و راه‌حل‌های جایگزین را ارزیابی کنید. بیشتر کارهایی که مدیران انجام می‌دهند حل مشکلات پیش‌آمده و تصمیم‌گیری در موقعیت‌های مختلف است. تصمیم‌گیری یکی از وظایف بسیار مهم مدیر است.
برخی از مدیران، به دلیل نداشتن مهارت حل مسئله انجام این کار را یکی از سخت‌ترین وظایفشان می‌دانند. آن‌ها ترس از شکست دارند و عمدتاً به دلیل نداشتن رویکرد ساختارمند، کار را به تعویق می‌اندازند. در نهایت هم یکی از این دو اتفاق می‌افتد؛ یا تصمیم‌گیری را به این امید که شخص دیگری مشکل را حل کند به تعویق می‌اندازند، یا حتی بدتر از آن، بی‌مهابا و بدون فکر تصمیم‌گیری می‌کنند.
بنابراین، کسب‌وکارها به دلیل اینکه افراد مهارت حل مسئله ندارند، شکست می‌خورند، به همین دلیل است که مهارت حل مسئله یک مهارت کلیدی است که شرکت‌ها در هنگام استخدام افراد به دنبال آن هستند. یعنی کسانی که در شرایط سخت و غیرمنتظره بتوانند چالش‌ها را رفع کنند.
“شما هرگز نمی‌توانید یک مشکل را در سطحی که در آن ایجاد شده است حل کنید.” آلبرت انیشتین
آیا شواهدی وجود دارد که نشان دهد مهارت حل مسئله برای آینده کسب‌وکار حیاتی است؟
درست است که این روزها بیشتر کارها به وسیله کامپیوترها و تکنولوژی انجام می‌شود. فناوری می‌تواند زندگی را آسان‌تر کند، اما همچنین می‌تواند شرایط را پیچیده‌تر کند. پیشرفت هوش مصنوعی به افزایش قدرت تجزیه و تحلیل داده‌ها و حل مسئله می‌تواند کمک کند، اما با این وجود هنوز چیزهایی وجود دارند که هوش مصنوعی قادر به درک آن‌ها نیست و باید به دست انسان‌ها انجام شود.
کارفرمایان اغلب حل مشکلات مشترک (در ادامه چند مورد از این مشکلات نام برده می‌شود) را برای موفقیت سازمانشان ضروری می‌دانند. کارکنان باید از مهارت حل مسئله برای توسعه راه‌حل‌های عملی و خلاقانه و نشان دادن استقلال و ابتکار عمل به کارفرمایان استفاده کنند. این بدان معناست که افراد درون یک سازمان باید خلاق‌تر و نوآورتر شوند و روشهای آزموده شده را کمتر بپذیرند و به دنبال روشهای جدید باشند. آن‌ها باید سرعت عمل داشته باشند و مسائل را حل کنند قبل از اینکه رقبایشان مشتریان آن‌ها را بدزدند.
Adobe مطالعه جدیدی انجام داد تا بفهمد مربیان و سیاست‌گذاران چگونه در مورد مهارت حل مسئله خلاق فکر می‌کنند، این مهارت چقدر برای مشاغل آینده حیاتی هستند و چگونه در حال حاضر در مدارس امروزه به آن پرداخته می‌شود؟ Adobe مهارت حل مسئله را این‌گونه تعریف می‌کند: “حل خلاقانه مسئله فرآیند تعریف مجدد مشکلات و فرصت‌ها، ارائه پاسخ‌ها و راه حل‌های جدید و نوآورانه و سپس اقدام است.”
سه‌چهارم از مربیان مورد بررسی گفتند که دانش آموزان برای آینده خود باید این مهارت‌ها را آموزش ببینند. همچنین، تقریباً ۹۰ درصد از پاسخ‌دهندگان بر این باور بودند که دانش‌آموزانی که مهارت حل مسئله دارند و در حل خلاقانه مسائل خوب عمل می‌کنند، فرصت‌های شغلی با درآمد بیشتری در آینده خواهند داشت و ۸۵ درصد موافق بودند که مهارت حل مسئله مورد تقاضای کارفرمایان امروزی برای مشاغل سطوح ارشد و پردرآمد است.
مهارت حل مسئله در کسب‌وکار دقیقاً چیست؟
مشکلات درست در وسط کاری که در روز انجام می‌دهید پیش می‌آید. چه خودتان در حال حل مشکل برای یک مشتری باشید، چه در حال کمک به کسانی که در حال حل مشکل هستند باشید یا به دنبال کشف مشکلات جدید برای حل باشید، این مشکلات یک آن پیش می‌آیند.
مهم نیست مشکلاتی که با آن روبرو هستید، بزرگ یا کوچک، ساده یا پیچیده، آسان یا دشوار باشند، مهم این است که چگونه قرار است با آن‌ها برخورد کنید؟ اگر می‌خواهید یک مدیر باشید، مهارت حل مسئله یک مهارت حیاتی است، و برای اینکه تیم‌هایتان عملکرد بالایی داشته باشند، به افرادی که مهارت حل مسئله دارند، نیاز دارید.
مشکلات زیر مشکلات مشترک در تمام زمینه‌های کاری هستند:
- درگیری بین تیم‌ها یا اعضای تیم
- مشکلات مشتری با خدمات یا محصول تولیدشده
- کارهایی که به درستی پیش نمی‌روند و شما دلیل آن را نمی‌دانید
- صرفه‌جویی در هزینه‌ها
- یافتن مشتریان جدید
- راه‌اندازی یک سرویس جدید
مدیران جدید اغلب سعی می‌کنند مشکلات را حل کنند و قبل از اینکه به طور کامل همه عوامل ممکن را درک کنند، با واکنش به آن‌ها تصمیم می‌گیرند. آن‌ها احساس می‌کنند که سرعت یک تصمیم مهم‌تر از نتیجه بلندمدت است. درست است که مواقعی وجود دارد که به یک تصمیم‌گیری سریع نیاز است، با این حال، بیشتر تصمیمات فوری نیستند و شما در واقع زمان لازم برای تصمیم‌گیری درست را دارید.
در مهارت حل مسئله، این نکته کلیدی است: تصمیم‌گیری درست. مراقب باشید که اجازه ندهید تصمیمات انباشته شوند، در غیر این صورت مجموعه‌ای از تصمیمات کوچک و پیچیده را خواهید داشت که فقط باعث سردرگمی شما می‌شوند. شما باید تعادل کاملی را پیدا کنید که بدانید چه زمانی تصمیمات سریع و آسان را بگیرید و چه زمانی برای تصمیم‌گیری‌های پیچیده وقت بگذارید.
اغلب مشکلات را باید به عنوان فرصت در نظر گرفت. به مشکلات به عنوان فرصت و اشتباهات به عنوان پیشرفت نگاه کنید. این در واقع وارونه کردن تفکر سنتی در مقابل مشکلات است. با کمی خلاقیت، مشکلات می‌توانند به فرصت‌ها منجر شوند. حتی گاهی اشتباهات در حل مسئله می‌تواند پیشرفت در جهت دستیابی به این فرصت‌ها باشد. بنابراین مهارت حل مسئله را در خود تقویت کنید تا از تهدیدها فرصت بسازید.
چه چیزی باعث می‌شود مسائل را خوب حل کنیم؟
- توانایی انطباق و حرکت با تغییر تکنولوژی، رفتار مشتری و چشم‌انداز کسب‌وکار ضروری است، تا بتوانید تشخیص دهید که چه زمانی کسب‌وکار شما نیاز به تغییر دارد و بر اساس آن تصمیم‌گیری کنید.
- کسی که مهارت حل مسئله را دارد، این توانایی را دارد که عقب‌نشینی کند و عمل‌گرایانه فکر کند و از واکنش عاطفی به موضوع اجتناب کند.
- مهارت حل مسئله در کنار حفظ اسرار شرکت خصوصاً در مواقع بحران بسیار مهم است. به عنوان یک مدیر حتماً باید فرآیندی را برای حل مشکلات در نظر بگیرید. با یک فرآیند خوب، می‌توانید مشکلات را به سرعت و به طور مؤثر حل کنید. بدون فرآیند، راه‌حل‌های شما ممکن است بی‌اثر باشند، گیر بی‌افتید یا کاری انجام ندهید و گاهی اوقات هم عواقب دردناکی به همراه خواهد داشت.
- وقتی با ارائه راه‌حل‌های سریع به دیگران کمک می‌کنید بر مشکلاتشان غلبه کنند، ارزش شما به عنوان یک متخصص به طور خودکار افزایش می‌یابد. درک این نکته مهم است که مهارت حل مسئله فقط یک توانایی نیست. این یک ذهنیت کامل است، ذهنیتی که افراد را وادار می‌کند تا بهترین‌ها را در خود به نمایش بگذارند.
برای اینکه در مهارت حل مسئله مؤثر باشید، احتمالاً به مهارت‌های کلیدی دیگری نیاز دارید.
مهارت‌های مورد نیاز برای حل مشکلات
خلاقیت
مشکلات معمولاً به صورت شهودی یا سیستماتیک حل می‌شوند.
شهود
زمانی استفاده می‌شود که به دانش جدیدی نیاز نباشد و شما به اندازه کافی می‌دانید که بتوانید سریع تصمیم بگیرید و مشکل را حل کنید، یا از عقل و تجربه برای حل مشکل استفاده کنید.
“مشکلات چیزی نیست جز زنگ خطر برای خلاقیت.” گرهارد گشواندتنر
رویکرد سیستماتیک
مشکلات پیچیده‌تر یا مشکلاتی که قبلاً تجربه نکرده‌اید، احتمالاً برای حل کردن به رویکردی سیستماتیک و منطقی‌تر نیاز دارند و برای این‌ها باید از تفکر خلاق استفاده کنید. هنگامی که مشکل واقعی را کشف کردید، می‌توانید راه حل ایده آل را پیدا کنید. اینجاست که شما خلاقیت در مهارت حل مسئله خود را مورد آزمایش قرار می‌دهید. برای کسانی که می‌پرسند آیا خلاقیت در حل مشکلات نقش دارد، باید بگویم خلاقیت یکی از ۲۰ مهارت مورد تقاضا برای سال ۲۰۲۱ در همه صنایع و زمینه‌ها است.
گاهی اوقات راه حل یک مشکل همیشه مستقیم نیست و می‌تواند نیاز به تفکر خلاق و سایر دیدگاه‌ها داشته باشد تا حل شود. خلاقیت در سبک‌های مختلفی به وجود می‌آید. مهندسان می‌توانند کدهای نوآورانه ایجاد کنند و نویسندگان می‌توانند سبک‌های وبلاگ جدیدی ارائه دهند. برای مدیران بازاریابی، خلاقیت در زیرمجموعه مهارت حل مسئله نقش می‌بندد که شامل موارد زیر است:
- طوفان فکری
- کنجکاوی
- طراحی پروژه
- برنامه‌ریزی پروژه
- ایجاد روشهای جدید تبلیغاتی برای محصولات
- برنامه‌ریزی و اجرای رویدادها
کار گروهی
بسیاری از مشکلات به بهترین وجه با کمک افراد دیگر تعریف و حل می‌شوند. کار تیمی برای رسیدن به اهداف شرکت، تبادل نظر، تفویض وظایف و تلاش برای یافتن راه‌حل ضروری است. حتی اگر نقش شما تا حد زیادی مستقل از دیگران باشد، باز هم برای همکاری با همکاران در بخش‌های مختلف و حفظ اهداف خود به کار گروهی نیاز دارید. بنابراین باید مهارت‌هایی را برای کار تیمی در خود پرورش دهید که به مهارت حل مسئله شما کمک می‌کند:
- همکاری
- انتقادپذیری و انتقاد سازنده کردن
- تعیین هدف
- قابل اعتماد بودن
- اولویت‌بندی وظایف
- تعیین انتظارات
- ارزیابی نقاط قوت و ضعف کارکنان
- سنجش عملکرد
- اعتماد
- احترام
هوش هیجانی
شما باید تأثیری که یک مشکل و راه‌حل آن بر شما و سایر افراد می‌گذارد را در نظر بگیرید. هوش عاطفی، توانایی تشخیص احساسات خود و دیگران، به شما کمک می‌کند تا راه حل مناسبی پیدا کنید.
تصمیم‌گیری
مهارت حل مسئله و تصمیم‌گیری مهارت‌هایی هستند که ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند و تصمیم‌گیری بخش مهمی از فرآیند حل مسئله است؛ زیرا اغلب با گزینه‌ها و جایگزین‌های مختلفی روبرو می‌شوید.
مهارت‌های تحقیق
تعریف و حل مشکلات اغلب مستلزم انجام برخی تحقیقات است؛ این تحقیقات ممکن است یک جست‌وجوی ساده در گوگل یا یک پروژه تحقیقاتی دقیق‌تر باشد.
مهارت‌های تحلیلی
کسی که مهارت حل مسئله دارد، می‌داند که حل هر مشکلی با تجزیه و تحلیل مسئله شروع می‌شود. برای یافتن علت اصلی باید از علائم مشکل فراتر بروید.
مثال: شاید تیم شما به طور معمول بودجه خود را برای کمپین‌های اجتماعی صرف می‌کند و همیشه با مشکل کمبود بودجه مواجه است. مهارت‌های تحلیلی به شما کمک می‌کند مشکل را بررسی کنید تا ببینید چه چیزی ممکن است اشتباه پیش برود. مثلاً متوجه می‌شوید که هماهنگ‌کننده‌های رسانه‌های اجتماعی شما می‌توانند کمپین‌ها را به درستی راه‌اندازی کنند، اما مهارت بودجه‌بندی برای حفظ هزینه‌ها را ندارند. بنابراین شما یک برنامه آموزشی برای آموزش بودجه‌بندی، سود، زیان و پیش‌بینی مالی برای آن‌ها در نظر می‌گیرید.
به عنوان یک تحلیل‌گر باید مهارت‌های زیر را داشته باشید:
- توجه به جزئیات
- جمع‌آوری داده‌ها
- پیش‌بینی
- پژوهش
- راستی آزمایی
- تحلیل تاریخی
مدیریت ریسک
حل یک مشکل مستلزم مقدار مشخصی از ریسک است. این ریسک باید در مقابل حل نشدن مشکل سنجیده شود و عواقب آن در نظر گرفته شود.
مهارت داوری
مهارت حل مسئله نیازمند مهارت داوری است. با ده‌ها راه‌حلی که پیش روی شما قرار دارد، چگونه بهترین را انتخاب می‌کنید؟ از طریق اعمال قضاوت صحیح. ایجاد قضاوت خوب به شما امکان می‌دهد ماهیت یک مشکل، موانع احتمالی، هزینه‌ها و منابع، تصمیم‌گیرندگان و نحوه اجرای یک راه حل را در نظر بگیرید. می‌توانید بین گزینه‌ها مقایسه کنید و راه حلی را که برای هر موقعیت منحصربه‌فرد مناسب است انتخاب کنید. به عنوان یک مدیر بازاریابی، می‌توانید مهارت‌های قضاوت خود را از طریق موارد زیر به نمایش بگذارید:
- تفکر انتقادی
- نتیجه‌گیری
- پیش‌بینی
- تصمیم‌گیری
- مذاکره
- تأیید و عدم تأیید
- تست
- اعتبارسنجی
- مدیریت و رهبری
برای اینکه به صورت مؤثر مشکلات را حل کنید، باید سیستماتیک و منطقی عمل کنید. وقتی مشکلات را حل می‌کنید به دیگران کمک می‌کنید تا تصمیمات بهتری بگیرند که می‌تواند در زندگی شخصی یا حرفه‌ای آن‌ها تأثیر بگذارد. همان‌طور که مهارت حل مسئله خود را افزایش می‌دهید، اعتماد به نفس و ارزش خود را به عنوان یک متخصص نیز افزایش می‌دهید.
مهارت ارتباطی
مهارت ارتباطی اساس مهارت حل مسئله و یکی از مهارت‌های برتر رهبری است. به عنوان یک مدیر، باید بتوانید نظرات خود را بیان کنید، با همکاران جلسات طوفان فکری داشته باشید و به گزارش‌هایی که بهتان می‌دهند، بازخورد بدهید.
بدون مهارت ارتباطی، نمی‌توان مسائل را به سرعت و به صورت درست حل کرد. به همین دلیل است که برای اینکه یک مدیر کارآمد، حلال مشکلات و متخصص باشید، باید مطمئن شوید که مهارت‌های ارتباطی زیر را دارید:
- شنونده فعال
- صبور
- ترغیب‌کننده
- مذاکره گر
- پادرمیانی
- گفتگوی صریح
- سخنرانی عمومی
- خواندن زبان بدن (حتماً توصیه می‌کنم مقاله زبان بدن را مرور کنید)
- ارتباط کلامی
- ارتباط نوشتاری
- ارتباط سازی با افراد
سازمان‌دهی
هنگامی که راه حلی برای یک مشکل انتخاب کردید و آن را با تیم خود در میان گذاشتید، باید فرآیندی را برای اجرای راه‌حل خود در نظر بگیرید. مهارت سازمان‌دهی به شما کمک می‌کند تا گام‌هایی را که هر شخص باید بردارد تعیین کنید.
تعیین استراتژی برای راه‌حل شما نیازمند مهارت‌های زیر است:
- اولویت‌بندی
- ابتکار عمل
- مدیریت پروژه
- برنامه‌ریزی پروژه
- مدیریت زمان
- ثبت و بایگانی اطلاعات
- ایجاد برنامه‌های استراتژیک
مهارت ارزیابی
هنگام حل مسئله، مهارت ارزیابی به شما امکان می‌دهند تا ارزیابی کنید که آیا راه‌حلی که پیش گرفته‌اید کارآمد است یا خیر و به شما کمک می‌کند تا تغییرات لازم را اعمال کنید. کسی که مهارت حل مسئله را دارد، هیچ‌گاه ارزیابی راه‌حل‌ها را دست کم نمی‌گیرد. برای ارزیابی باید مهارت‌های زیر را داشته باشید:
- تحلیل داده‌ها
- تطبیق‌پذیری
- ایجاد ارزیابی و نظرسنجی
- بازخورد مشتری
- به اتمام رساندن پروژه‌ها
- عیب‌یابی
- تاب‌آوری
- تمامیت
- شناسایی الگوها
- روشنفکری
چگونه مهارت حل مسئله را بهبود بخشیم؟
توسعه مهارت حل مسئله به اندازه تسلط بر اکسل، ساده نیست؛ اما مدیران بازاریابی می‌توانند چندین گام برای بهبود مهارت‌های خود و پیشرفت شغلی خود بردارند.
تصمیمات خود را زیر سؤال ببرید
تکیه بر غریزه درونی شما مهارت حل مسئله نیست. در عوض، سعی کنید زمانی را اختصاص دهید و آگاهانه سؤال کنید که چرا این تصمیم را می‌گیرید و اگر یک گزینه را بر دیگری ترجیح می‌دهید، چه نتایجی ممکن است در پی داشته باشد؟ می‌توانید سؤالات زیر را از خود بپرسید:
- این تصمیم چقدر مهم است؟
- این تصمیم یک سال بعد چه تأثیری روی من خواهد گذاشت؟
- بدترین چیزی که ممکن است اتفاق بیفتد چیست؟
- این تصمیم چه تأثیری بر تیم من و شرکت خواهد داشت؟
- اگر در اینجا تصمیم اشتباهی بگیرم چه کاری برای جبران می‌توانم انجام دهم؟
به دنبال فرصت‌هایی برای حل مشکلات بیشتر باشید
بسیاری از تجربیات در زندگی شخصی و حرفه‌ای به شما کمک می‌کند تا مهارت حل مسئله خود را تقویت کنید. اغلب حتی بدون اینکه متوجه شوید، از این تجربیات در حل مسائل مختلف بهره گرفته‌اید. موارد زیر مثال‌هایی از تجربیات مختلف هستند که از طریق تجربه مهارت حل مسئله شما را تقویت می‌کنند:
- پی بردن به یک مشکل فنی در تلفن یا رایانه یا هر وسیله دیگر
- انجام یک پروژه DIY (پروژه‌هایی که خودتان در خانه می‌توانید انجام دهید) که قبلاً هرگز امتحان نکرده‌اید.
- حل و فصل شکایت مشتری یا کارمند.
- انجام یک فعالیت گروهی مثل کوهنوردی و غلبه بر مشکلات مسیر
- ایفای نقش به عنوان یک مربی و کمک به افراد برای مقابله با مشکلاتشان
- مجدداً بودجه‌بندی کنید و برای یک سفر غیرمنتظره آماده شوید.
دلیل کم شدن فعالیت‌های شبکه‌های اجتماعی شرکتتان را بررسی کنید
ترکیبی از مدل‌های اثبات‌شده و بازی‌های ذهنی سرگرم‌کننده می‌تواند به شما در توسعه مهارت حل مسئله کمک کند. برخی می‌توانند توانایی‌های تصمیم‌گیری شما را تقویت کنند، در حالی که برخی دیگر به شما اجازه می‌دهند هزینه راه‌حل‌های ممکن را نیز تعیین کنید. بسته به اینکه کدام مجموعه از مهارت‌ها را می‌خواهید بهبود دهید، به گزینه‌های زیر بیشتر بپردازید:
- تکنیک ۵ چرا (تحلیل علت ریشه‌ای)
- نمودار استخوان ماهی (تحلیل علت و معلول)
- نوشتن فکری (تکنیک طوفان فکری)
- تکنیک انفجار ستاره (طوفان فکری اکتشافی)
- مدل تفکر مولد هرسون (حل خلاقانه مسئله)
- Lego Master (تصمیم‌گیری و ارتباط)
- اتاق فرار (ارتباطات گروهی و همکاری)
- صف‌آرایی (ارتباط غیرکلامی)
- هکاتون (طوفان فکری و خلاقیت)
کلام پایانی
داشتن مهارت حل مسئله در محل کار نه‌تنها برای کمک به اهداف شرکت بسیار مهم است، بلکه برای ارتقا به موقعیت‌های مدیریتی نیز ضروری است. به همین دلیل مهم است که روی مهارت‌هایی که دارید بیشتر کار کنید. از طرفی افزودن مهارت حل مسئله به رزومه و نشان دادن توانایی‌های خود در طول مصاحبه‌های شغلی بسیار ضروری است. (در مقاله “چگونه استخدام شویم؟” به اینکه چگونه در شغل مورد نظرمان استخدام شویم پرداخته‌ایم)
تقویت مهارت حل مسئله شما را به عنوان یک مدیر و عضو تیم ارزشمندتر می‌کند. این مهارت به قدری برای هر شغلی و در هر سطحی مهم است که در رزومه با جزئیات به آن پرداخته می‌شود. تأثیرگذاری رزومه شما زمانی که داستانی از حل مشکل در جایی را عنوان کرده‌اید بسیار بیشتر می‌شود.
امیدوارم که از این مقاله لذت برده باشید. در نهایت انجام تست‌های شخصیت‌شناسی می‌تواند به شما کمک کند تا متوجه شوید بیشتر روی حل چه مسائلی مهارت دارید یا در هنگام استخدام بیشتر چه تیپ شخصیتی مناسب شما است و نحوه برخورد با هر تیپ شخصیتی چگونه باید باشد. دوره شخصیت شناسی همه این موارد را به شما آموزش می‌دهد و می‌تواند برای شما بهترین گزینه باشد.
برای دریافت مطالب جدید در پیج اینستاگرام و کانال تلگرام جاوید مقدم عضو شوید.
حتما نظراتتان را زیر این مطلب بنویسید.
