هدف گذاری اسمارت چیست؟
همه آدم ها تو زندگیشون هدف هایی رو دارن. هدف های کوچیک و بزرگی که دارن براشون تلاش میکنن. صبح که چشم هاشون باز میشه تا شب که میخوان بخوابن برای رسیدن به هدف هاشون کار میکنن. این هدف ها میتونن هر چیزی باشن. محدودیت خاصی تو هدف گذاری نیست. قبولی تو یه دانشگاه خوب و فارغ التحصیلی در اون، ازدواج با معشوق، بچه دار شدن، خرید یه وسیله ای مثل ماشین، خرید خونه، استخدام شدن تو یه شرکت بزرگ، سفر به یه شهر دیگه یا یه کشور دیگه، کمک به کودک های کار و … . همه این موارد میتونه هدف تو باشه. بستگی داره اهمیت هدف گذاری رو چی تعریف کنی.
هدف یا رویا؟
اصلا هدف با رویا چه فرقی داره؟ یا بهتره بگیم تفاوت رویا با واقعیت چیه؟ خیلی از اهداف تو ذهن انسان مثل رویا جا خشک کردن و قصد به واقعیت پیوستن رو هم ندارن. اما واقعیت اینه که اگه اون فرد اهمیت هدف گذاری رو بدونه میبینه که میتونه به رویاهای تو ذهنش برسه.
من هدف دارم اما به هدفم نمیرسم
جمله های زیر رو بخونید؛
- من میخوام پولدار بشم.
- من یه ماشین گرون قیمت میخوام.
- من میخوام معروف بشم.
- من میخوام برم فضا.
- من میخوام موسیقیدان بشم.
- من میخوام مدرک تحصیلی خوب از یه دانشگاه خوب بگیرم.
- من میخوام یه فروشگاه بزنم.
- و …
هر کدوم از این جمله ها هدف خیلی از آدم هاست. اکثرشون هم میگن ما هدف داریم و برای رسیدن به هدف تلاش میکنیم اما بهش نمیرسیم. خب دلیلش اینه که هدف گذاری شون اصولی نیست. به خاطر همین هم هست که بیشتر مواقع وقتی اینجوری هدف تعیین میکنن به اهدافشون نمیرسن. اما تو اینجوری نباش! تو اصولی هدف گذاری کن. برای رسیدن به هدف، باید بدونی که اصلا چجوری میخوای هدف تعیین کنی، چجوری میخوای بهش برسی. باید اهمیت هدف گذاری رو درک کنی و با استفاده از تکنیک های هدف گذاری به اون چیزی که میخوای برسی.
اگر مقصدت مشخص نباشه، زمانی که نمیدونی کجا میخوای بری فرقی نداره از چه مسیری بری. چون از هر مسیری بری فکر میکنی موفق شدی دیگه! یکی از مهم ترین تکنیک های رسیدن به هدف، هدف گذاری اسمارت (هدف گذاری smart) هست که خیلی خیلی زیاد به تو توی مسیرت کمکت میکنه. هر کدوم از حروف انگلیسی کلمه اسمارت، نشون دهنده یه نکته خیلی مهمه که در ادامه توضیح میدیم.
SMART
S: Specific
M: Measurable
A: Achievable
R: Relevant
(میتونه Real هم باشه)
T: Time-Bounded
هدفت باید Specific باشه
یعنی خاص و مشخص باشه؛ دقیقا بدونی چی میخوای. این که بگی من میخوام پولدار بشم اصلا هدف خوبی نیست. تعریف پولدار شدن برای تو یه چیزه اما برای کس دیگه ممکنه یه تعریف متفاوت داشته باشه. تو باید مشخص کنی که تو چه زمینه ای میخوای پولدار شی. مثلا میخوای طلای زیاد داشته باشی یا پول تو حساب بانکیت داشته باشی. اصلا تا چه اندازه میخوای پولدار بشی؟ یا مثلا میگی من میخوام سلامتی داشته باشم؛ منظور از این حرف چیه؟ میخوای وزن مناسبی داشته باشی؟ یا میخوای هیچ بیماری نداشته باشی. اهمیت هدفگذاری مشخص و معلوم بودن هدفه.
هدفت باید Measurable باشه
هدف قابل اندازه گیری هدفیه که بشه به عدد و رقم تبدیلش کرد. حالا چرا باید هدفت قابل اندازه گیری باشه؟ به خاطر این که بتونی میزان رسیدن به هدف رو مشخص کنی. مثلا تو هدفت رو گذاشتی روی 10 میلیارد تومن پول. اگه به یک میلیارد پول برسی میتونی بگی من به 10 درصد هدفم رسیدم. این یعنی هدف تو قابل اندازه گیریه. اگه هدف کاهش وزن داری نمیتونی فقط بگی که هدفم کاهش وزنم هست. شما اگه وزنت 85 کیلوگرم هست باید یه مقدار براش تعیین کنی و مثلا بگی میخوام وزنم رو برسونم به 80 کیلیوگرم. این قابل اندازه گیری بودن خیلی تو مراحل رسیدن به هدف کمک میکنه.
Achievable، یکی از ویژگی های هدف گذاری اسمارت
هدفی که انتخاب میکنی باید قابل دسترسی باشه. مثلا بگی من میخوام قله اورست رو فتح کنم، مشخصه که با این روند بهش نمیرسی. اصطلاحا میگن وقتی داری هدفگذاری میکنی پات رو زمین باشه. رو آسمون ها هدف گذاری نکن. خیلی مهمه که بدونی هدف رو کجا میخوای بذاری. آدم های معمولی آدم هایی نیستن که هدف های یزرگ گذاشتن و بهشون نرسیدن؛ اتفاقا آدم های معمولی آدم هایی هستن که اهداف کوچیک گذاشتن و بهشون رسیدن.
پس تو هدف گذاریت جاه طلب باش و بزرگ انتخاب کن حتی اگه بهش نرسی. به خاطر این که اگه یه هدف بزرگ تو ذهنت میذاری و با تمام وجود میخوای بهش برسی شاید اون هدف رو نزنی ولی از نقطه موجودت خیلی فاصله میگیری و رشد میکنی. نه اونقدر بالا که بهش نرسی، نه اونقدر پایین که اشتیاقی برات ایجاد نکنه. اگر نمیخوای تو هم مثل 90 درصد جامعه باشی پس باید اهدافت هم از هدف های اون ها بزرگتر باشه.
هدفی که گذاشتی باید Relevant باشه
حرف R تو هدف گذاری اسمارت برای کلمه Relevant هست. Relevant در لغت یعنی مرتبط بودن. هدف تو باید به تو و زندگی شخصیت مرتبط باشه. حتما قرار نیست هدفت خرید اتومبیل لامبورگینی یا مثلا خرید یه جزیره باشه. شاید برای تو کمک به کودکان کار انجام کار های خیریه بزرگ ترین هدف باشه. ممکنه معروف شدن برای خیلی از آدم ها هدف بزرگی باشه اما تو معروف بودن رو دوست نداری. خب مجبور نیستی که تو هم این هدف رو انتخاب کنی.
هدف گذاری اسمارت یعنی هدفت Time-Bounded باشه
برای هدفت باید مرز زمانی مشخص کنی. خب تو الان هدف گذاشتی که میخوای به 10 میلیارد پول برسی؛ تا کی؟ تا یک سال؟ تا ده سال؟ یا اصلا هروقت که بشه؟ باید بدونی که “هر وقت و حالا میرسم” کارساز نیست و تو رو به هدفت نمیرسونه. میدونی منظور از این مرز زمانی چیه؟ یعنی تو بگی میخوام تو 3 ماه 6 کیلوگرم وزن کم کنم. این یه مدت زمان معقولی براش مشخص شده و تو میتونی هر ماه 2 کیلوگرم کاهش وزن داشته باشی تا به هدفت برسی. مثلا میخوای روابط خانوادگیت رو بهتر کنی. اگه برای بازی با بچه هات وقت کمی رو میذاری، میتونی یه تایم مشخصی رو تعیین کنی که فقط با اون ها باشی.
چرا از هدف گذاری اسمارت استفاده میکنیم؟
قبل از خوندن این تکنیک، احتمالا تو هم هدفت این ویژگی ها رو نداشت. حالا که این موارد رو میدونی همین الان یه کاغذ بردار. اون هدفی که تو ذهنت داشتی رو روی کاغذ بنویس. بعد این 5 موردی که برای هدف گذاری اسمارت گفته شد رو زیر هدفت بنویس. بعد دونه دونه این موارد رو برای هدفی که داشتی بنویس. هیچ کدوم رو نباید خالی بذاری. باید همه موارد رو برای هدفت تعیین کنی.
اشتباهات هدف گذاری اسمارت
خیلی وقت ها آدم ها اهداف خیلی بزرگ یا اهداف خیلی کوچیک میذارن. گاهی اوقات هدفشون قابل اندازه گیری نیست. خیلی موقع ها اهدافشون رو نمینویسن و میگن تو ذهنمون داریم دیگه. بعضی وقت ها هم اصلا اون هدفشون مرتبط نیست. با توضیحاتی که تا اینجا گفتیم تا حدودی فهمیدی که اشتباهات هدف گذاری چیه. حالا در ادامه میخوایم راجع به استراتژی موفقیت و رسیدن به هدف صحبت کنیم.
استراتژی موفقیت
استراتژی عامل اصلی موفقیت یا شکست های آدم هاست. یعنی آدم هایی که میبینی موفق شدن به خاطر استراتژی درست و خوبه و همینطور آدم هایی که شکست خوردن و به اهدافشون نرسیدن برای اینه که استراتژی نادرست داشتن. استراتژی یعنی چی؟ اگه نقطه ای که الان هستی و رو با جزئیات مشخص کنی و نقطه ای که میخوای بهش برسی رو هم تعیین کنی فاصله بین این دو نقطه میشه استراتژی. در ادامه بیشتر راجع بهش صحبت میکنیم.
چرخ زندگی
چرخ زندگی بیس اولیه برای هدف گذاری و رسیدن به هدف هست. اگه چرخ زندگیت درست نباشه انگار تو یک بُعد هدف گذاری کردی. چرخ زندگی کمک میکنه تمام ابعاد رو در نظر بگیری. اگه یه نگاه به مقاله چرخ زندگی چیست؟ بندازی کامل متوجه میشی که کار این ابزار چیه.
خاصیت چرخ زندگی اینه که به تو کمک بکنه مسیرت رو مشخص بکنی، پیچ و خم هاش رو پیدا کنی و جاهایی که کسی نمیبینه رو بتونی مشخص کنی. اون 10 میلیارد پول یادته؟ تو یه هدف با روش هدف گذاری اسمارت تعیین کردی. تو این هدف رو گذاشتی که تو 5 سال به 10 میلیارد پول برسی. یعنی هر سال 2 میلیارد؛ یا اگه بخوایم رشد رو در نظر بگیریم سال های اول کمتر و سال های آخر یه مقدار بیشتر که این رو هم باید بین ماه های سال تقسیم کنی. تو دوره رایگان توسعه مالی کامل از بُعد مالی آموزش داده شده که باید چیکار کنی تا به اهداف مالیت برسی.
ابزار چرخ زندگی نه تنها ابزار شناخت موجودمونه بلکه نشون میده من کجا میخوام برم. خیلی وقت ها از آدم ها میپرسیم هدفت چیه میگه میخوام یه خونه خوب بخرم، یه ماشین خوب بخرم و … . همه اهداف تو بُعد مالیه در صورتی که نباید این شکلی باشه. اگر تعادل به هم بخوره و نتونی زندگیت رو متعادل پیش ببری کل زندگیت به هم میریزه و اوضاع روحیت خراب میشه. نمیشه فقط تو یه زمینه هدف گذاری کنی؛ تو باید هم تو کسب و کارت، هم برای وضع جسمانیت، هم تو بُعد مالی، هم برای زندگی شخصیت و … هدف گذاری کنی.
بررسی یک مثال
فرض کن تو وزنت 100 کیلوگرمه و برنامت رسیدن به وزن 80 کیلوگرم تو 1 سال آیندست. 20 کیلوگرم عدید خیلی زیادیه و اون هایی که یک بار اقدام به کاهش وزن کرده باشن میدونن که 20 کیلو حدودا یه چیز غیرممکنه. فاصله این دو نقطه 20 کیلوگرمه. تو باید این 20 کیلوگرم رو به قسمت های کوچیک تر تقسیم کنی. خب تو میخوای تو 1 سال آینده، 20 کیلو وزن کم کنی پس باید تو 6 ماه آینده 10 کیلوگرم کاهش وزن داشته باشی. حدودا هر ماه 2 کیلوگرم. خب این به نظر منطقی میاد. یه مقدار باید کم تر غذا بخوری، کالری با کیفیت تر مصرف کنی، فاصله بین وعده های غذاییت رو کم کنی یعنی تعداد وعده هات زیاد بشه و حجمشون کم تر، ورزش هم بکنی. 2 کیلو کاهش وزن تو 1 ماه چیز خیلی عجیبی نیست و رسیدن به هدف تو این شرایط کاملا شدنیه به شرطی که این کارها رو انجام بدی.
حالا اگه این 2 کیلوها کنار هم قرار بگیرن به اون هدف آخری میرسی پس یعنی تو این اقدامات کوچیک کوچیک رو انجام میدی و به وزن ایده آل و هدف بزرگت میرسی. این موضوع وقتی راجع به وزن گفته میشه خیلی قابل درکه. اما مشکلی که وجود داره اینه که وقتی راجع به مباحث مالی گفته میشه انقدر اطلاعات دقیق نیست. پس باید بتونی استراتژی درست رو پیدا بکنی. تو دوره رایگان توسعه مالی مفصل درباره این موضوعات صحبت شده.
پس اگه بخوایم یه تعریف دقیق از استراتژی داشته باشیم باید بگیم فاصله بین دو تا چرخ زندگی و تقسیم مسیر بین این دو تا میشه استراتژی.
استراتژی یا اپلیکیشن مسیریابی؟
تا حالا از اپلیکیشن های مسیریابی روی تلفن همراهت مثل waze ، google map و … استفاده کردی؟ توی این اپلیکیشن ها تو نقطه موجود (یعنی جایی که هستی) و اون مکان مقصد رو وارد میکنی و یه مسیری برات مشخص میشه. تا حالا این فکر اومده تو ذهنت که نکنه این مسیر اشتباه باشه؟ نکنه مسیری که به من داده مقصدش یه جای دیگه باشه؟ امکان نداره اشتباه باشه چون اون اپلیکیشن بر اساس دو نقطه موجود و مقصد تو، کوتاه ترین و کم دردسرترین مسیر رو بهت میده. حتی تو هر قسمت بهت میگه چیکار کنی؛ مثلا بهت میگه کی به راست یا چپ بپیچی، میدون رو دور بزن، از خروجی سوم خارج شو و … .
استراتژی هم دقیقا نقش همین اپلیکیشن مسیریابی رو برات داره. بذار یه کم مفصل تر صحبت کنیم. اولین کاری که این اپلیکیشن میکنه اینه که لحظه به لحظه تو رو چک میکنه ببینه تو مسیر هستی یا نه. چون نقطه موجود و مقصدت رو بهش دادی و لحظه به لحظه مسیرت داره چک میشه دیگه بهش شک نمیکنی و نگران نمیشی که به مقصد نرسی. به هر دلیلی مسیر رو اشتباه بری خیلی سریع بهت مسیر اصلاحی میده.
مزایای داشتن استراتژی در مسیر رسیدن به هدف
پس تا اینجا به غیر از اهمیت هدف گذاری دیدی که استراتژی هم اهمیت زیادی داره. زمانی که تو مسیرت استراتژی داری:
- انگار اون استراتژی یه اپلیکیشنیه که روی مغزت نصب کردی و باید هر لحظه خودت رو چک کنی.
- چون یه استراتژی درست داری و مسیرت رو به قسمت های کوچیک تقسیم کردی، هیچ وقت شک نمیکنی؛ پس انرژیت هم افت نمیکنه.
- اگر جایی دیدی داری مسیر رو اشتباه میری بلافاصله اصلاح میکنی و دوباره با اون مسیر اصلاحی برمیگردی به همون مسیری که داشتی.
در واقع چون استراتژی وجود داره هیچ وقت نمیترسی که اشتباه کنی. این همون فن استاد موفقیته، همون اتفاق مهمی که معمولا بهت نمیگن.
قطار پر سرعت
یه قطار رو در نظر بگیر که سوخت کافی رو داره و با سرعت بالا در حرکته. حالا اگه روبروی این قطار یه دیوار باشه، هم میزنه اون دیوار رو خراب میکنه هم خودش رو. اما اگه یه ریل تا مقصد کشیده شده باشه شانسی برای شکست خوردن نداره. تنها کاری که تو باید برای این قطار انجام بدی اینه که بهش سوخت برسونی که تا ته مسیر رو خودش بره و به مقصد برسه. استراتژی نقش ریل قطار رو داره اما در کنارش نیازه به طور مداوم انگیزه و انرژی بگیری و حالت خوب باشه. به خاطر همین موضوع تو نیاز داری دوره های آموزشی و انگیزشی شرکت کنی و کتاب های انگیزشی بخونی. گاهی وقت ها تو با یه هُل کوچیک حرکت میکنی و با درک اهمیت هدفگذاری، هدف های درست برای خودت انتخاب میکنی و بهشون میرسی. امیدواریم این مقاله براتون مفید بوده باشه.
برای دریافت مطالب جدید در پیج اینستاگرام و کانال تلگرام جاوید مقدم عضو شوید.
حتما نظراتتون رو زیر این مطلب برامون بنویسید.
