بوم مدل کسب و کار

بوم کسب و کار اولین بار توسط الکساندر استروالدر طراحی شد. مدل کسب و کار مثل یک زبان مشترک برای توصیف کردن و معرفی مدل های مختلف کسب و کار است. و باعث انسجام بخش های مختلف کسب و کار میشه. بوم مدل کسب و کار دارای ۹ قسمت است:

1. ارزش پیشنهادی Value Proposition
2. بخش مشتریان Customer Segments
3. کانال های ارتباط با مشتری Channels
4. ارتباط با مشتریان Customer Relationships
5. منابع کلیدی Key Resources
6. فعالیت های کلیدی Key Activities
7. شرکای کلیدی Key Partnerships
8. جریان درآمدی Revenue Stream
9. ساختار هزینه ها Costs Structure

برای آشنایی بیشتر با اجزای بوم مدل کسب و کار اینجا کلیک کنید. در این قسمت درمورد بخش ۷ یعنی شرکای کلیدی در بوم مدل کسب و کار صحبت میکنیم.

شرکای کلیدی

کسب و کار های مختلف برای رسیدن به اهدافشون و برای تامین منابع کلیدی (برای مطالعه بیشتر اینجا کلیک کنید) و برای تمرکز بیشتر روی فعالیت های کلیدی نیاز به شرکایی دارن که بخشی از کار ها رو با هم شریک باشن. آشنایی با بخش شرکای کلیدی در بوم مدل کسب و کار و در نظر گرفتن این قسمت تو طراحی بوم مدل کسب و کار به شما برای مدیریت هزینه ها و کم کردن میزان ریسک خیلی کمک میکنه. نوع مشارکت ها در طول حیات یک کسب و کار ممکنه تغییر کنه. انواع مشارکت هایی که در طول سال اول شروع کسب و کار  ضروری هست، در مقایسه با مشارکت هایی که در سال سوم انجام میشه خیلی متفاوته. تو این مقاله در مورد ویژگی های شرکای کلیدی، انواع اون ها و نحوه انتخاب شرکای کلیدی صحبت می کنیم.

شرکای کلیدی چه کسانی هستن و چرا نیاز به همکاری با اون ها داریم؟

شرکای کلیدی در بوم مدل کسب و کار برای تهیه کردن منابع کلیدی به شما کمک میکنن. شرکای کلیدی باعث میشن منابع کلیدی و فعالیت های کلیدی کسب و کارتون رو دقیق شناسایی کنید. و بعد از اون مشخص کنید چه افرادی یا چه کسب و کارهایی میتونن به شما برای تامین  منابع مورد نیاز با هزینه کمتر کمک کنن.

 انواع شرکای کلیدی در بوم مدل کسب و کار

برای انتخاب شرکای کلیدی در بوم مدل کسب و کار در نظر گرفتن منافع کسب و کار خیلی اهمیت داره. حالا شرکای کلیدی رو تو ۴ دسته بهت معرفی می کنم:

1. شراکت بین کسب و کارهایی که باهم رقابت ندارن

تو این حالت شما با یک شرکتی یک سری منافع مشترک دارید که برای رسیدن به اون ها با هم شریک میشید. حتی ممکنه  دو تا کسب و کار تو حوزه های متفاوتی فعالیت داشته باشن اما همچنان میتونن با هم شریک باشن. مثال: سپردن کامل جابه جایی و توزیع محصولات به یک شرکت حمل و نقل.

۲. شراکت بین رقبا

تو این حالت شما با یکی از رقیبان خودتون شریک میشید. هر دو کسب و کار باید بتونن به منافع خودشون برسن. مثال: شراکت شرکت های مختلف ساختمانی برای طراحی و ساخت یه پروژه عظیم ساختمانی

۳. سرمایه گذاری مشترک

تو این حالت ممکنه دو کسب و کار با هم ادغام شده باشن یا با هم روی کسب و کار جدیدی سرمایه گذاری کنن. هر کدوم از این شرکا، با توجه به امکاناتی که دارن بخشی از منابع کلیدی رو تامین و قسمتی از فعالیت های کلیدی رو انجام میدن.

۴. رابطه خریدار-فروشنده

خیلی از کسب و کار ها به هم وابستگی دارن. تو رابطه خریدار-فروشنده هر دو طرف به منافع خودشون میرسن. مثلا کارخونه ای رو تصور کنید که برای تامین مواد اولیه به فروشنده ثابتی نیاز داره که دیگه دغدغه ای از بابت تامین مواد اولیه نداشته باشه. و از سمت دیگه فروشنده هم سود خودش رو به دست میاره. یا کارخونه تولید مواد غذایی که مواد اولیه رو از فروشنده میخره و این روش براش راحت تر و مقرون به صرفه هست.

با چه هدفی شرکای کلیدی رو انتخاب کنیم؟

انگیزه ی انتخاب شرکای کلیدی چه چیز هایی هستن؟

۱. ابعاد کسب و کار رو بهینه سازی و اقتصادی میکنه

فرض کنید یک کشاورز برای فروش محصولاتش ناچار باشه یک فروشگاه هم راه اندازی کنه و یا تولید کننده یک محصول کارهای حمل و نقل و توزیع  محصول رو هم به عهده بگیره، در این صورت انجام دادن این کار ها همزمان، علاوه بر مشکلات و سختی هایی که به وجود میاره، از نظر اقتصادی هم به صرفه نیست. پس برای حل این مشکل معمولا از رابطه خریدار_فروشنده استفاده میکنن. مثلا کارخونه ها برای تامین کردن مواد اولیه به شرکای کلیدی نیاز دارن و این شرکای کلیدی در بوم مدل کسب و کار باید نوشته بشه.

۲. میزان ریسک رو کاهش میده

در هر کسب و کاری ریسک وجود مشکلات یا حتی شکست وجود داره، به همین خاطر کسب و کار ها سعی میکنن شریکی رو انتخاب کنن که تامین کردن بعضی از منابع کلیدی یا انجام دادن بعضی از فعالیت های کلیدی رو به عهده بگیره، که با این روش بتونن ریسک رو پایین بیارن. بعضی از رقبا برای تقسیم خطر ورود محصول جدید به بازار، در حالی که هنوز از جنبه های مختلف اون اطمینان ندارن. مشارکت هایی انجام میدن. یک نمونه ظهور فناوری blu-ray هست. که با همکاری برخی از برترین شرکت های الکترونیکی و فناوری رایانه ای در جهان ساخته شده. به خاطر اینکه توسعه این فناوری گرون بود چند تا شرکت دور هم جمع شدن و تصمیم گرفتن که این فناوری رو به بازار انبوه برسونن.

۳. کسب منابع خاص یا انجام فعالیت های مشخص

خیلی از کسب و کار ها نمیتونن همه منابع کلیدی که لازم دارن رو تامین کنن. پس برای رسیدن به اهداف کسب و کارشون به شریک احتیاج دارن. اکثر کسب و کار های موفق به جای اینکه هزینه های توسعه کسب و کارشون رو بپردازن، تصمیم میگیرن با کسب و کار دیگه ای برای تامین خواسته هاشون به تفاهم برسن. اگر موارد خاصی هست که نیاز به سرمایه گذاری سنگین، زمان یا پول دارند، یک شریک اصلی که قبلا این مراحل رو انجام داده و زیر ساخت های لازم رو داره خیلی کمک کنندست. مثال: خیلی از اپراتور های تلفن همراه با شرکت های IT برای توسعه سیستم عامل مورد نیاز شریک میشن. یا شرکت دوچرخه  سازی، لوازم جانبی دوچرخه رو تولید نمیکنه. در عوض با تولید کننده های قطعات دوچرخه مشارکت دارن که قطعات، مثل رنگ یا اندازه صندلی دوچرخه رو با توجه به خواسته شرکت، سفارشی میکنن.

فاکتورهای مهم در شکل گیری یک شراکت

• نوشتن قرارداد

اگه همکاری شما با یک کسب و کار دیگه یا حتی فرد دیگه ای هست برای هر دو طرف نوشتن قرارداد همکاری درست و واضح خیلی اهمیت داره.

• مشخص کردن انتظارات

بعضی از مواقع کسب و کار های جدید، انتظارات خودشون رو از اول مشخص نمیکنن. و این منجر به سردرگمی و درگیری های بعدی میشه. دو طرف باید انتظارات خود رو به طور شفاف بیان کنن.

• در نظر گرفتن ارزش پیشنهادی و منابع اصلی

زمان تشکیل یک مشارکت، خیلی مهمه که ارزش پیشنهادی خود و منابع اصلی رو ارزیابی کنید. و از این موضوع مطمئن بشید که شریکتون خلاءهایی که دارید رو پر میکنه و و ظایفی که ازش انتظار دارید رو به درستی انجام میده.

• شرایط برنده-برنده

برای سالم و پایدار بودن یک مشارکت، باید سود های قابل مشاهده ای برای هر دو طرف وجود داشته باشه.

• انتخاب مشارکت ها

برخی از مشارکت ها از نظر تئوری مناسب به نظر میرسن اما به مرحله ی اجرا نمیرسن. در مواردی که چنین مشکلاتی وجود داره بهتره این مشارکت ها به سرعت به پایان برسه تا از اتلاف بیشتر منابع جلوگیری بشه.

چند نمونه شرکای کلیدی در بوم مدل کسب و کار

استار باکس چند مشارکت کلیدی تو سراسر جهان ایجاد کرده. مثل مشارکت با تولیدکننده های سراسری قهوه برای پرورش دونه های قهوه که این مشارکت یک رابطه معمولی خریدار–فروشنده هستش. مشارکت اصلی دیگه با سازنده های تخصصی دستگاه های قهوه ساز که دستگاه قهوه ساز مخصوص استارباکس می سازند. این موضوع به استار باکس کمک میکنه تا هزینه ها رو کاهش بده. چون برای ایجاد این دستگاه های قهوه ساز نیازی به سرمایه گذاری زیر ساخت ها، تحقیق و توسعه و نیروی انسانی نداره.

در عوض مشارکت با سازمانی که قبلا تو این زمینه تخصص داشته و زیر ساخت های لازم رو داره برای تامین نیاز های استار باکس فراهم کرده، خیلی مقرون به صرفه تره. و در عوض استار باکس به یک خریدار ثابت برای این محصولات به حساب میاد و سودش رو از این راه تامین میکنه. دیدن قسمت مشارکت های کلیدی در بوم کسب و کار برند ها و شرکت های مختلف میتونه به عنوان راهنما برات عمل کنه.

نتیجه گیری

شرکای کلیدی در بوم مدل کسب و کار بخش مهمی از هر کسب و کار هست. در بوم مدل کسب و کار برای تامین کردن منابع کلیدی و به انجام رسوندن فعالیت های کلیدی، نیاز هست که شرکای کلیدی مناسبی انتخاب کنی تا بتونی به اهداف کسب و کارت برسی. اگر دوست داری بتونی خودت بوم کسب و کارت رو بنویسی اینجا کلیک کن.

برای دریافت مطالب جدید در پیج اینستاگرام و کانال تلگرام جاوید مقدم عضو شوید.

حتما نظراتتون رو زیر این مطلب برامون بنویسید.