مدیریت مالی خانواده چیست؟

مدیریت مالی خانواده قواعد و اصولی دارد که با کمک این قواعد می‌توان درآمد خانواده را مدیریت و کنترل کرد. اکثر خانواده‌ها به خصوص زوج‌های جوان در اوایل ازدواج دغدغه از بابت مدیریت خرج و مخارج خود دارند. مقاله “روانشناسی پول خرج کردن” را برای ترک عادات ولخرجی مطالعه کنید.

مدیریت مالی خانواده یکی از مباحث مهم قبل از ازدواج است. چون اینکه دو نفر دیدگاه مشابهی به پول و وضعیت مالی داشته باشند حائز اهمیت است. مدیریت مالی خانواده شامل همه برنامه‌ریزی‌های اقتصادی می‌شود و کمک می‌کند تعادل درستی بین درآمد و خرج و مخارج ایجاد شود.

این روزها با وجود تورم، اکثر خانواده‌ها از هزینه‌های بالای زندگی شکایت دارند و به دنبال راهی برای کنترل این وضعیت هستند. اکثر آن‌ها می‌گویند پولی که به دست می‌آورند در مدت محدودی تمام می‌شود و ادامه زندگی برایشان مشکل است. باید بدانید که رفاه مالی در یک خانواده زمانی به وجود می‌آید که بتوانیم در کنار افزایش درآمد، اصول مدیریت مالی خانواده را هم بدانیم.

مسئله اقتصاد و مدیریت مالی خانواده، یکی از اساسی‌ترین موضوعات در هر خانواده است و باید به شدت به آن توجه کرد. رفاه اقتصادی در گرو مدیریت مالی خانواده است و با این نکته که پول خوشبختی نمی‌آورد، اما بی‌پولی بدبختی می‌آورد، همراه است. بسیاری از مشکلات مالی به دلیل تصمیمات نادرست ایجاد شده است. این رفتارها و تصمیمات اشتباه شامل موارد زیر است.

خریدهای بدون برنامه‌ریزی

خرید بدون برنامه و ناگهانی یکی از عادات بد مالی است. مثلاً افرادی که تصمیم به خریدهای ناگهانی می‌گیرند و بخش مهمی از درآمد خود را یک‌باره خرج می‌کنند، در نتیجه در ادامه برای مدیریت مالی خانواده دچار مشکل می‌شوند. شاید چیزی که می‌خرند بسیار هم مورد نیازشان باشد، اما حتی برای این خریدها باید آن را وارد برنامه‌ریزی مالی کرده و در زمان مناسب اقدام به خرید کرد.

چشم و هم‌چشمی

شاید تصور کنید چشم و هم‌چشمی در جامعه مدرن امروز کمتر شده است و انسان‌ها این روزها آگاه‌تر هستند و مدیریت مالی خانواده را با چشم و هم‌چشمی دچار مشکل نمی‌کنند. اما هنوز افرادی هستند که به خاطر چشم و هم‌چشمی اقداماتی انجام می‌دهند که چیزی جز پشیمانی به دنبال ندارد. با اطمینان می‌توان گفت که چشم و هم‌چشمی یکی از بدترین عادات مخرب انسان‌هاست که باعث می‌شود مدیریت مالی آنان دچار خلل بزرگی شود.

اعتیاد به خرید کردن

افرادی وجود دارند که می‌خواهند هر چیزی را که دوست دارند، بخرند. حتی اگر به آن نیاز نداشته باشند و معمولاً احساساتی خرید می‌کنند. آن‌ها با خرید کردن حالشان خوب می‌شود و باید بدانید که اعتیاد به خرید کردن یکی از عادت مخرب مالی است.

استفاده ابزاری از پول

هدیه دادن کار بسیار خوبی است اما گاهی هدیه دادن‌ها برای خوشحال کردن دیگران نیست، بلکه برای کنترل آن‌ها است. ممکن است افراد پول را ابزاری قرار دهند تا دیگران را تحت سلطه و نفوذ خود نگه‌دارند. کسی که چنین عادتی دارد، نمی‌تواند نه از نظر روحی آسایش داشته باشد و نه مدیریت مالی خانواده درستی را برای زندگی‌اش لحاظ کند.

۴ راهکار برای مدیریت مالی خانواده

۱. هزینه‌های خود را یادداشت کنید

اولین قدم برای مدیریت مالی خانواده این است که بدانید پولی که به دست می‌آورید صرف چه چیزهایی می‌شود. برای رسیدن به این هدف می‌توانید به مدت یک یا دو ماه همه هزینه‌هایی که انجام می‌دهید در یک دفترچه یا برنامه‌های موبایلی یادداشت کنید تا متوجه شوید عمده خرج‌های شما مربوط به چه چیزهایی است و برای کنترل این شرایط از چه راهکاری می‌توانید استفاده کنید.

۲. برای مخارج اولویت‌بندی داشته باشید

این نکته را فراموش نکنید که حتی افراد ثروتمند هم ممکن است نتوانند هر چیزی که می‌خواهند را داشته باشند؛ اما با این وجود می‌شود با اولویت‌بندی نیازها و خواسته‌ها، برای رسیدن به چیزهایی که دوست دارید برنامه‌ریزی کنید. همه افراد نیازهایی دارند مانند غذا، تفریح، سرپناه و…

برای مطالعه بیشتر درمورد زندگی ثروتمندان، مقاله “درس‌های موفقیت از ثروتمندان جهان” را بخوانید.

اما گاهی افراد بین نیاز و خواسته خود نمی‌توانند تفکیک قائل شوند و برای تشخیص تفاوت آن‌ها دچار مشکل می‌شوند. مثلاً هر انسانی نیاز به تفریح دارد ولی اینکه ما به چه شکل این نیاز را برآورده می‌کنیم متفاوت است؛ ممکن است یک نفر این نیاز را با پارک رفتن رفع کند و یک نفر با رفتن به مسافرت‌های پرزرق و برق.

پس با توجه به این که پول محدود است باید طبق نیازها و خواسته‌ها اولویت‌بندی انجام دهید. مثلاً تصمیم دارید خودرو بخرید و هم‌زمان دوست دارید یک مسافرت عالی و پرهزینه را تجربه کنید. در اینجا این سؤال مطرح می‌شود که کدام یک برایتان اولویت دارد؟ یا اگر خانه ویژه‌ای را دوست دارید داشته باشید ممکن است لازم باشد از علایق دیگر خود صرف ‌نظر کنید. با شناخت بهتر خود و تعیین اولویت‌ها می‌توانید برای آنچه دوست دارید برنامه‌ریزی کنید و هزینه‌هایی را که مانع رسیدن به اهداف می‌شود کنار بگذارید.

۳. پولتان را بودجه‌بندی کنید

بودجه‌بندی یکی از عناصر کلیدی در مدیریت مالی خانواده است. بودجه‌بندی کار پیچیده‌ای نیست و به شما کمک می‌کند تا برای مصرف پول‌هایتان برنامه‌ریزی داشته باشید. اگر بودجه‌بندی نداشته باشید ممکن است وسوسه شوید و پولتان را در جاهایی خرج کنید که برایتان سودی هم نداشته باشد.

در برنامه بودجه علاوه بر هزینه‌های ضروری و نیازها باید به اهداف مالی نیز توجه داشت؛ چون همان‌طور که می‌دانید رسیدن به این اهداف به شما کمک می‌کند که انگیزه بیشتری برای کار و کسب درآمد داشته باشید.

نکته‌ای که باید برای داشتن برنامه بودجه موفق به آن توجه داشت این است که باید اعضای خانواده در این بودجه‌بندی به توافق رسیده باشند و به آن عمل کنند. یکی از ۵ هوش مالی به بودجه‌بندی اختصاص دارد. برای مطالعه بیشتر در مورد بودجه‌بندی وارد مقاله هوش مالی شوید.

۴. روی هزینه قبض‌ها بازنگری انجام دهید

هزینه‌ای که صرف پرداخت قبض‌ها می‌شود جزو خرج‌هایی است که ارزش زیادی در زندگی شما ایجاد نمی‌کنند و اکثراً منفعتی برایتان ندارد. مثلاً یکی از این هزینه‌ها، هزینه اینترنت است. گاهی بدون توجه به اینکه چه مقدار پول هر ماه برای مصرف اینترنت می‌دهید ساعت‌ها در صفحات اینستاگرام و وب بی‌هدف وقت می‌گذرانید و به مصرف اینترنت خود توجه ندارید.

مصرف برق مورد دیگری است که شاید بی‌توجه از کنار آن می‌گذرید. باید هزینه زیادی را بابت آن پرداخت کنید. کنترل این هزینه‌های به ظاهر کوچک می‌تواند به مدیریت مالی خانواده کمک کند.

خریدهای غیر ضروری چه مشکلاتی را برای مدیریت مالی خانواده به وجود می‌آورد؟

یکی از عواقب خریدهای غیر ضروری، روبه‌رو شدن با هزینه‌های اضافی و مشکل‌های مالی است. بدهی‌های فراوان، حساب بانکی خالی، از دست دادن خانه و دارایی‌ها نمونه‌هایی پر سروصدا از کمبودهای مالی هستند. مهم نیست که مقدار درآمدتان چقدر است. نکته مهم این است که اگر مراقب هزینه‌های اضافی زندگیتان نباشید، همیشه دچار کمبود پول خواهید شد.

حتی اگر هوش مالی خوبی هم داشته باشید، باز هم خرید موارد غیر ضروری منجر به هدر رفتن بخشی از درآمد و زمان شما می‌شود. شناسایی علت، اولین گام برای کاهش هزینه‌های غیر ضروری است.

دلایل خرید غیر ضروری

۱. رهایی از بار سنگین احساس‌ها

عده‌ای هستند که برای رهایی از احساس ترس، گناه و استرس خرید می‌کنند. افرادی هم برای اینکه از خستگی زندگی و کار رها شوند خرید انجام می‌دهند، حتی اگر این خریدها خیلی با ارزش و گران نباشند.

۲. عادت به خرید کردن

گاهی طبق عادت همیشگیتان، به خرید وسایل غیر ضروری روی می‌آورید و در هنگام خرید به هیچ چیز دیگری توجه نمی‌کنید. صرفاً از روی عادت به خرید، اقدام به انجام این کار می‌کنید.

۳. محبوبیت بیشتر در جامعه

خرید لباس‌های برند، اتومبیل‌های گران و لوکس، استفاده از بهترین و با کیفیت‌ترین محصول‌ها اصلاً چیز بدی نیست. جنبه‌های مثبت این کار در صورتی ناپدید می‌شوند که هدف از انجامشان محبوب شدن در میان جمع دوستان یا سایر جمع‌هایی باشد که با آن‌ها سر و کار دارید که بیشتر این خریدهای غیر ضروری ناشی از چشم و هم‌چشمی است.

۴. اثبات خود به اطرافیان

یادتان باشد، شما برای اثبات توانایی خودتان به خودتان یا حتی دیگران، نیازی به هزینه‌های اضافی ندارید. برای رسیدن به موفقیت هزینه کنید اما این کار را فقط برای خودتان انجام دهید نه خواست و نظر دیگران. زیرا اگر این کار را برای خواست دیگران انجام دهید بعد از مدتی ناامید شده و چیزی جز ناکامی با خود به همراه ندارد.

برای مدیریت مالی خانواده چگونه باید با هزینه‌های اضافی مقابله کرد؟

۱. روی احساس و افکارتان کار کنید

در زمان خرید از خودتان بپرسید آیا واقعاً به این جنس احتیاج دارید یا نه؟ اگر مدتی این موضوع را تمرین کنید متوجه خواهید شد که بسیاری از خریدهایتان از روی احساس بوده و هیچ‌گونه ضرورتی وجود نداشته است. توانایی نه گفتن در مقابل خریدهای غیر ضروری به شما احساس قدرت می‌دهد چون‌که توانسته‌اید خودتان را کنترل کنید و از این بابت حس خوبی خواهید داشت.

۲. کالاهای داخل منزل را بررسی کنید

کمد لباستان را بررسی کنید. ممکن است لباس‌ها یا محصولاتی باشد که مدت‌هاست از آن‌ها استفاده نکرده‌اید و آن‌ها را فراموش کردید. به همین دلیل به دنبال محصولات جدیدی برای خرید هستید؛ اما با استفاده مجدد از آن‌ها می‌توانید تنوع ایجاد کنید و نیاز کمتری به خرید کردن احساس کنید.

۳. زمانی که استرس دارید خرید نکنید

وقتی که ناراحتید یا استرس دارید به فروشگاه‌ها و مراکز خرید نروید. چون در این حالت به جای خریدن چیزهای ضروری، فقط زیر بار هزینه‌های اضافی می‌روید. به دنبال راه‌های دیگری برای پرورش نیازهای عاطفی خود باشید تا بتوانید با هزینه‌های اضافی مقابله کنید. در چنین شرایطی بهتر است با یک دوست تماس بگیرید یا یک کتاب جدید مطالعه کنید.

۴. برای خرید کردن عجله نکنید

در هنگام خرید باید کمی فکر کنید تا بتوانید از هزینه‌های اضافی جلوگیری کنید. همواره این نکته را به خاطر بسپارید که صبر کردن و ایجاد چنین فاصله‌ای در هنگام خرید می‌تواند تغییرات بزرگی را به وجود آورد. برای خرید موارد بزرگ‌تر و ضروری‌تر بهتر است مکث بیشتری داشته باشید. مثلاً در حدود چند هفته. با اولویت‌بندی خریدهای خود می‌توانید از خرید موارد غیر ضروری جلوگیری کنید.

۵. قبل از رفتن به فروشگاه لیست خرید تهیه کنید

سعی کنید بی‌هدف به فروشگاه نروید. مواردی که نیاز دارید را یادداشت کنید و در هنگام خرید فقط طبق لیست، خریدهایتان را انجام دهید.

۶. هزینه‌ها را پیگیری کنید

در طول روز زمانی را به بررسی هزینه‌ها اختصاص دهید. مقدار پولتان یا پیامک‌های بانکی را چک کنید و در نظر بگیرید هر کدام از این هزینه‌ها برای خرید چه چیزی بوده است. در نظرسنجی اخیر که توسط «Tiller Money» انجام شده است، ۷۹ درصد از مردم گفتند که با پیگیری هزینه‌هایشان راحت‌تر می‌توانند آن‌ها را کنترل کنند.

۷. زمان حراج فروشگاه‌ها خرید کنید

سعی کنید در زمانی که فروشگاه‌ها در حراج آخر فصل هستند یا زمانی که اجناسشان را با تخفیف‌های ۵۰ تا ۷۰ درصدی عرضه می‌کنند خریدهایتان را انجام دهید. زمانی که همه مردم در حال خرید جنس یا برند خاصی هستند شما آن را نخرید تا کمی بازار از تب و تاب آن بی‌افتد و همان جنس را با قیمت کمتر خریداری کنید.

۸. کالایی را بخرید که چند بار قابل استفاده باشد

برای مدیریت مالی خانواده و صرفه‌جویی در هزینه‌ها سعی کنید کالایی را بخرید که بتوانید چند بار استفاده کنید. ممکن است گاهی قیمت اولیه این محصولات بیشتر باشد اما با خرید آن‌ها در طول زمان صرفه‌جویی زیادی انجام می‌شود.

خلاصه‌ای از راهکارها برای مدیریت مالی خانواده

• برنامه‌ریزی برای تحقق اهداف خانواده
• اولویت‌بندی نیازها
• در نظر گرفتن فرصت‌ها و تهدیدها
• همفکری اعضای خانواده درمورد مسائل مالی
• مشاوره گرفتن از افراد با تجربه
• اصلاح و بازبینی الگوی مصرف خانواده
• شناخت کمبودها و همچنین نقاط قوت و ضعف
• داشتن صداقت در مورد درآمدهای خود
• در جریان قرار دادن یکدیگر در مورد هزینه‌های انجام‌شده
• برنامه‌ریزی برای صرفه‌جویی و پس‌انداز منابع مالی

جمع‌بندی

در این مقاله درمورد مدیریت مالی خانواده صحبت شد. گفتیم مدیریت مالی خانواده چیست و چه اهمیتی دارد. گفته شد که برای کاهش هزینه‌ها ابتدا باید از آن‌ها آگاه شوید و پس از شناسایی، آن‌ها را کنترل کنید و جلوی هزینه‌های اضافه و هزینه‌هایی که به ظاهر کوچک هستند را بگیرید تا بتوانید برای رسیدن به زندگی مطلوب برنامه‌ریزی کنید. در ادامه راهکارهایی برای مدیریت مالی و کنترل هزینه‌های خانواده مطرح شد.

اگر می‌خواهید دانش مالی خود را افزایش دهید و دغدغه‌ای از بابت مسائل مالی نداشته باشید، دوره رایگان توسعه مالی بهترین دوره برای رسیدن به این هدف است. در این دوره راه‌های سرمایه گذاری و بودجه‌بندی مناسب خودتان را پیدا خواهید کرد و پس از اتمام دوره، دید بهتری نسبت به پس‌انداز یا پول خرج کردن خواهید داشت. ضمنا این دوره کاملا رایگان است.

برای دریافت مطالب جدید در پیج اینستاگرام و کانال تلگرام جاوید مقدم عضو شوید.

حتما نظراتتان را زیر این مطلب بنویسید.