تورم چیست و انواع تورم کدام است؟ در این مقاله به پاسخ این سؤال پرداخته شده و عوامل و دلایل مؤثر بر روی تورم به طور کامل بررسی میگردد. مطمئناً در حال حاضر تمامی افرادی که در ایران زندگی میکنند، با معضل تورم روبهرو هستند. کاهش قدرت خرید، کاهش میزان ارزش پول، افزایش بیرویه قیمت انواع کالا و خدمات، همگی از آثار وجود تورم در یک جامعه خواهند بود.
در واقع تورم و تغییر نرخ آن یکی از عوامل مهم تأثیرگذار در بخش اقتصاد و بازارهای مالی یک جامعه است. بنابراین برای سنجش میزان قدرت اقتصاد یک کشور، از نرخ تورم استفاده خواهد شد، زیرا این نرخ میتواند ارزش پول یک کشور را نشان دهد. برای درک بهتر این موضوعات و همچنین موضوعات مربوط به دانش و سواد مالی، بهتر است تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
تورم چیست؟
تورم در لغت به معنای دمیده شدن یا ورم کردن است. در علم اقتصاد اما تورم، افزایش غیرمتناسب سطح عمومی قیمتها معنی میشود. با توجه به نظریات مختلف، تعریفهای متفاوتی برای انواع تورم وجود دارد و در حالت کلی، زمانی که قیمتها به طور فزاینده و نامنظم افزایش مییابند، تورم ایجاد میگردد. تا قبل از قرن 19 میلادی، این واژه پرکاربرد برای نشان دادن حجم اسکناسهایی استفاده میشد که قابلیت تبدیل به طلا را نداشتند. اما بعد از قرن 19، تورم معنای جدیدی پیدا کرده و به مفهوم امروزی تغییر یافت.
از نظر اقتصادی نیز تورم، افزایش عمومی قیمتها در یک بازه زمانی مشخص معنا میگردد. همچنین گاهاً با افزایش بیرویه قیمت کالاها و بروز تورم، خدمات بدون پشتوانه و بیبرنامهای صورت میگیرد که موجب کاهش قدرت خرید شده و تعادل میان تقاضا و نقدینگی برای خرید کالا و محصولات را به طور کامل برهم میزند.
در واقع تورم زمانی ایجاد میشود که میزان تقاضا برای خرید یک کالا یا محصول افزایش یافته اما در مقابل میزان عرضه کالا و خدمت در سطح جامعه کاهش یابد. به طور کلی زمانی که فاصله میان قیمت واقعی یک محصول با قیمت فروش کالا، تفاوت زیادی داشته باشد، به اصطلاح میگویند که قیمتها متورم شدهاند. نرخ تورم نیز در اثر همین مورد افزایش مییابد.
انواع تورم کدام است؟
مطابق با نظریات مختلف اقتصادی، تورم زیرشاخههای متنوع و انواع مختلفی دارد. در حالت کلی اما انواع تورم در سه دستهبندی اصلی قرار میگیرد که در ادامه هر کدام به تفکیک معرفی میشوند؛
1. تورم خزنده
منظور از این نوع تورم، تورمی است که در آن قیمتها به صورت خیلی آرام شروع به افزایش کرده و ممکن است قیمت در طول سال تنها تا سقف 8 درصد رشد کنند.
2. تورم شدید
تورم تازنده یا شتابان و شدید، در واقع تورمی است که قیمتها با سرعت بسیار بیشتری افزایش یافته و در طول سال این افزایش قیمت بین 15 تا 25 درصد خواهد بود.
3. تورم بسیار شدید
در صورتی که قیمتها در طول شش ماه دو برابر شوند و یا در عرض یک ماه، کالاها افزایش قیمت 50 درصدی داشته باشند، تورم بسیار شدید به وجود میآید. از این نوع تورم با نام تورم افسارگسیخته نیز یاد میشود.
علت ایجاد انواع تورم
ریشه ایجاد انواع تورم، افزایش میزان عرضه پول و افزایش نقدینگی بوده که میتواند به وسیله مکانیسمهای مختلفی در یک اقتصاد بروز کند. میزان عرضه پول از طریق مواردی مانند چاپ بدون پشتوانه پول و اعطای آن به افراد، کاهش ارزش ارز قانونی، افزایش میزان وام به عنوان اعتبار حساب ذخیره و خرید اوراق قرضه بانکها افزایش مییابد.
در تمامی این موارد گفتهشده، با افزایش میزان عرضه پول در میان افراد، پول دیگر قدرت خرید قبلی خود را نداشته و این قدرت خرید از دست میرود. به طور کلی مکانیسمهای چگونگی ایجاد تورم به سه دسته زیر تقسیمبندی میشوند؛
1. اثر کشش تقاضا در انواع تورم
در زمانی که با افزایش میزان عرضه پول و اعتبار، میزان تقاضا برای کالا و خدمات در یک اقتصاد افزایش یابد، به گونهای که رشد این میزان تقاضا سریعتر از ظرفیت تولید باشد، تورم کشش تقاضا بروز میکند. با وجود این، یک شکاف عمیق میان عرضه و تقاضا در اثر عرضه کمتر و تقاضای بیشتر ایجاد میشود.
این اثر کششی تقاضا موجب افزایش میزان تقاضا و در نهایت افزایش قیمتها در انواع تورم میشود. افرادی که پول بیشتری در دسترس دارند، با توجه به احساسات مثبت آنها، هزینههای بیشتری نیز داشته و با افزایش میزان تقاضای خود، قیمتها را نیز بالاتر میبرند.
2. اثر فشار هزینه در انواع تورم
در نتیجه افزایش قیمتها، تورم فشار هزینه از طریق نهادههای فرآیند تولید، به وجود میآید. در زمانی که پول اضافه موجود در جامعه به سمت بازار کالا و یا دیگر داراییها هدایت میشود، علیالخصوص در زمان بروز شوک اقتصادی منفی در عرضه کالاهای کلیدی، میزان هزینه برای انواع کالاهای واسطه بسیار بیشتر خواهد شد. با افزایش میزان هزینه برای خدمات و محصولات نهایی، قیمتها نیز برای مصرفکننده افزایش مییابد.
3. انواع تورم داخلی
مفهوم تورم داخلی با انتظارات مردم در ارتباط بوده، به طوری که مردم انتظار دارند نرخ تورم فعلی جامعه در جامعه آینده نیز ادامه یابد. زمانی که کالا و خدمتی افزایش قیمت داشته باشد، افراد انتظار دارند که این قیمتها در آینده نیز با همین نرخ مشابه افزایش یابند و در نتیجه برای گذران بهتر زندگی خود، هزینه و دستمزد بیشتری طلب میکنند.
در نتیجه افزایش دستمزد، قیمت تمامشده کالا و خدمات نیز افزایش یافته و این دور باطل افزایش قیمت و دستمزد ادامهدار میشود. در واقع در انواع تورم داخلی یک عامل، علت عامل دیگر بوده و بالعکس.
سواد مالی (دانش مالی) چیست؟
بعد از بیان انواع تورم و تعریف این واژه، به مفهوم سواد مالی یا دانش مالی پرداخته میشود. به طور دقیق، سواد مالی به معنای آموزش و درک دانش مورد نیاز برای کسب درآمد، هزینه و پسانداز پول بوده و همچنین در دانش مالی به مهارتها و نحوه استفاده از منابع مالی برای تصمیمگیری نیز اشاره میشود.
از جمله این تصمیمگیریها میتوان به تولید پول، سرمایهگذاری، میزان هزینه و نحوه صرفهجویی در این میزان اشاره کرد. سواد مالی شخصی نیز به معنای درک و استفاده مؤثر از مهارتهای مالی بوده که این مهارتها مشابه با بودجهبندی، سرمایهگذاری، مدیریت مالی و مدیریت اعتبار هستند.
در واقع دانش مالی را میتوان توانایی و مهارت در مدیریت پول معنا کرد. این مهارتهای مالی به علت پایههای قوی در مقاطع مختلف زندگی مانند بازنشستگی، دوران تحصیل و حتی در زمان تعطیلات نیز بسیار کمککننده خواهند بود. هدف از درک مفاهیم سواد مالی موجب میشود تا فرد پول و هزینههای خود بهتر مدیریت کرده و رفاه اقتصادی خوبی را به همراه خواهد داشت.
دانش مالی شامل مهارتهای بسیاری شده که از جمله محبوبترین آنها باید به مدیریت هزینهها، بودجهبندی، پرداخت بدهیها و درک بازده ریسک در سرمایهگذاری اشاره کرد. همچنین برای دستیابی به هر یک از این مهارتها لازم است درک کافی از مفاهیم اساسی مانند ارزش زمانی پول، بازده سالانه، سود مرکب و هزینه فرصت داشت.
نقش دانش مالی در سرمایهگذاری
برای افراد و کسب و کارهایی که در کشوری با اقتصاد دارای رکود و انواع تورم زندگی میکنند، اهرام کردن پول و دانش مالی میتواند موجب سرمایهگذاریهای بزرگ حتی با سرمایههای کم شود. به طور مثال افرادی که دانش مالی کافی دارند، میتوانند با تنها 100 میلیون سرمایه اولیه، در یک سرمایهگذاری یک میلیاردی شرکت کنند.
همچنین میتوان با گرفتن وام، میزان پول نقد را افزایش داد، بدین صورت که با یک سرمایه 100 میلیونی و وام 200 میلیونی، یک سرمایهگذاری 300 میلیونی انجام داد. در واقع در این شرایط رکودی و وجود تورم میتوان با افزایش سرمایه در مقابل قدرت پول نقد، از روش اهرام کردن پول استفاده کرده و سرمایهگذاریهای بزرگ انجام داد. همه این موارد تنها با داشتن دانش مالی و مهارتهای آن اتفاق میافتد.
راههای افزایش دانش مالی
همانطور که گفته شد، دانش مالی شامل مهارتهایی از جمله بودجهبندی، مدیریت بدهیها، درک میزان ارزش محصولات و غیره میشود. به طور کلی یادگیری سواد مالی و توسعه مهارتهای فردی در این حوزه و در انواع تورم برای تمامی افراد جامعه ضروری خواهد بود.
در واقع سواد مالی افراد برای ارتقاء استراتژیها و تصمیمگیریهای مهم در حوزه مدیریت مالی شخصی بسیار کمککننده است. برای دستیابی به دانش مالی و بهبود وضعیت آن، به آموزش، یادگیری، تمرین مداوم، کسب مهارتهای مختلف و بهکارگیری آنها در موقعیتها مناسب نیاز خواهد بود. راههای افزایش دانش مالی به شرح زیر هستند؛
1. بودجهبندی در زمان وقوع انواع تورم
یکی از مهمترین اصول در دانش مالی، بودجهبندی است. بودجهبندی همان برنامهریزی مالی برحسب میزان درآمد و هزینههای افراد بوده و به نوعی همان برنامهریزی مالی برای خرج کردن پول متناسب با میزان درآمد و هزینه خواهد بود. توصیه میشود برای بودجهبندی بهتر و مدیریت دقیق پولهای دریافتی هر ماه، مقدار این هزینه و درآمد بر روی یک کاغذ یا صفحه اکسل نوشته شود.
بودجهبندی نوشتهشده در این صفحه شامل درآمد، هزینههای اختیاری، هزینههای ثابت و پسانداز میشود. با استفاده از مفاهیم بودجهبندی میتوان علاوه بر مدیریت منابع و درآمد، موجودی خود را نیز مدیریت کرد.
مزایای بهرهمندی از بودجهبندی
- با بودجهبندی افراد همیشه پول کافی برای خریدهای لازم خود را در اختیار خواهند داشت.
- با بودجهبندی اصولی مخارج و هزینهها میتوان از بروز بدهیها در امان بود.
- بودجه در زمان پرداخت قرض و اقساط بسیار به افراد کمک کرده و موجب بازپرداخت سریعتر بدهی میشود.
2. پسانداز برای انواع تورم
مفهوم پسانداز در زمان انواع تورم بسیار اهمیت دارد. در واقع پسانداز را میتوان ذخیره کردن پول برای تهیه امکانات بهتر و یا رسیدن به یک ثبات و استقلال مالی در آیندهای نزدیک، معنا کرد. برای پسانداز میتوان اهداف کوتاهمدت و یا اهداف طولانیمدت در نظر گرفت. از اصلیترین انگیزهها برای ذخیره پول و پسانداز باید به تمایل به خرید کالاهای گرانقیمت، رفاه و آسایش مالی بیشتر در زندگی، وجود یک پشتیبان مالی در زمان مبادا، تأمین آینده فرزندان و از این قبیل موارد اشاره کرد.
نکته مهمی که در این مبحث وجود دارد این است که به مقدار پول باقیمانده بعد از کسر هزینهها، پسانداز گفته نمیشود. بلکه پسانداز زمانی اتفاق میافتد که در همان ابتدا مقدار پولی را برای پسانداز از درآمد جدا کرده و سپس بقیه درآمد صرف هزینهها و مخارج شود.
3. مدیریت بدهیها
در واقع بدهی همان تعهد حقیقی یا حقوقی یک شخص به یک شخص دیگر خواهد بود. شخص اول بدهکار و شخص دوم بستانکار نامیده میشوند. بدهی یک تعهد دوطرفه بوده که در زمان حال پرداخت و تسویه نشده است. برای مثال اوراق قرضه، اوراق مشارکت، وامها و همچنین اوراق تجاری جزو بدهیها به حساب میآیند.
در زمان وجود بدهی، تنها با کاهش میزان هزینه و مخارج و افزایش میزان بازپرداخت بدهی، میتوان زودتر آنها را تسویه نمود. همچنین انواع نرمافزارهای حسابداری برای مدیریت بهتر بدهیها طراحی شدهاند که از جمله مزایای استفاده از آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد؛
- محاسبه میزان سود و زیان افراد برحسب میزان درآمد و هزینه
- کاهش میزان خطای احتمالی در محاسبات
- ارائه اتوماتیک گزارشات به صورت ماهیانه و سالیانه
- صرفهجویی در وقت، انرژی و هزینه در زمان انواع تورم
- سازماندهی بهتر و فهرست کردن اطلاعات
- همچنین با استفاده از نرمافزارهای حسابداری، میتوان جریان نقدی و جابهجایی پول را نیز مدیریت کرد.
4. سرمایهگذاری در زمان انواع تورم
به طور کلی سرمایهگذاری در ابعاد مختلفی تعریف شده که هر کدام تعریف خاصی را ارائه میدهند. در علم اقتصاد، به خرید کالایی که در زمان حال استفاده نمیشود ولی در آینده حتماً فرد به آن نیاز پیدا کرده و برای او سودآور است، سرمایهگذاری میگویند. در اقتصاد کلان و یا تئوری اقتصاد، سرمایهگذاری معنای متفاوتی داشته و به مقدار کالای خریداریشده و غیرقابل مصرف در زمان حال و تولید در آینده، سرمایهگذاری گفته میشود. وارن بافت یکی از سرمایهگذاران مشهور در سراسر جهان، سرمایهگذاری را فرآیند برنامهریزی برای درآمد و پول تا در آیندهای نزدیک پول بیشتری نصیب فرد شود، معنا میکند.
همچنین علاوه بر اینکه سرمایهگذاری موجب آسودگی خاطر بیشتر افراد برای آینده خود میشود، سود بیشتری را نیز به همراه داشته که گاهاً این سود به صورت مرکب نیز خواهد شد. برای به دست آوردن سود مرکب در زمان انواع تورم نیز باید به دو اصل اساسی پایبند بود. مطابق با اصل اول، هیچگاه نباید به اصل پول و سود سرمایهگذاری دست زد. صبر و حوصله داشتن فراوان نیز، همان اصل اساسی دوم برای پایبندی است.
بهترین سرمایهگذاریها در زمان تورم
بهترین سرمایهگذاریها در زمان تورم شامل موارد زیر میشود؛
1- سرمایهگذاری در بخش مسکن
عدهای معتقدند که بهترین نوع سرمایهگذاری در زمان تورم، خرید مسکن است، زیرا علاوه بر اینکه میتوان از آن استفاده کرد، قیمت آن نیز در حال افزایش است. البته هر بازار مزایای و معایب خاص خود را دارد. مهمترین مزیت سرمایهگذاری در بخش مسکن، کم ریسک بودن آن است.
2- سرمایهگذاری بر روی ارز
انواع ارز نیز بهترین راه سرمایهگذاری هستند و همیشه علاقهمندان مخصوص خود را دارند. البته ارزها نوسانات قیمتی زیادی دارند که همین امر موجب شده تا بازار مطلوبی برای سرمایهگذاری ایجاد شود. البته باید توجه داشت که سرمایهگذاری در ارز دیجیتال ریسک بالایی دارد ولی به همان نسبت پول زیادی را به همراه میآورد.
3- سرمایهگذاری بر روی سکه و طلا
این نوع سرمایهگذاری از گذشته تاکنون بسیار مورد توجه بوده و همچنان نیز بسیاری از افراد به دنبال خرید سکه و طلا هستند. به طور کلی خرید سکه و طلا محدودیت زمانی نداشته و همواره دارای ارزش خواهند بود.
4- خرید سهام و سرمایه
سرمایهگذاری در بورس در زمان انواع تورم بسیار پرطرفدار بوده و سود بالایی به همراه دارد. همچنین این سود میتواند بیشتر شود زیرا برای این سرمایهگذاری نیازی به سرمایه هنگفت نخواهد بود.
اثر تورم بر رشد اقتصادی کسب و کارها
در کشور ایران، انواع تورم همیشه دغدغه اصلی بسیاری از افراد بوده و گاهی اوقات نیز این تورم بیش از اندازه شده و مشکلات بسیاری برای دولت و جامعه ایجاد میکند. در ادامه 9 اثر تورم بر رشد اقتصادی کسب و کارها عنوان میگردد؛
1. کاهش قدرت خرید در حضور انواع تورم
اولین و مهمترین تأثیر تورم، کاهش قدرت خرید بوده که در واقع همان مفهوم تورم است. در واقع این کاهش قدرت خرید، نتیجه افزایش قیمتها بوده که میتواند به دلایل زیادی ایجاد شده باشد. از جمله این دلایل میتوان به افزایش میزان محبوبیت محصول در جامعه، دستکاری بازار توسط یک دلال و واردکننده انحصاری و بحرانهای موجود در منطقه تولیدکننده اشاره کرد.
در زمانی که افزایش قیمت در اثر موارد گفتهشده ایجاد شود، سایر بخشهای اقتصاد درگیر نشده و این موارد علت تورم نخواهند بود. پس وقتی صحبت از تورم میشود، منظور افزایش قیمت سبدی از محصولات و خدمات است.
2. افزایش میزان سرمایهگذاری افراد و کسب و کارها در زمان تورم
در زمان کاهش قدرت خرید، جامعه به این فکر میافتد که خرید خود را همین حالا انجام دهد زیرا با گذشت زمان ارزش پول کاهش مییابد. همین امر موجب میشود تا افراد پول خود را صرف خرید کالاهایی کنند که یا نیاز ضروری است و یا در طولانیمدت ارزش خود را از دست نمیدهند. این موضوع برای افراد مصرفکننده شامل خرید مایحتاج یخچال و خانه، خرید کفش و لباس برای بچهها و غیره میشود.
برای کسب و کارها اما ممکن است سرمایهگذاری با توجه به شرایط و انواع تورم، مدتدار شده و به تعویق افتد. بسیاری از صاحبان کسب و کارها و سرمایهگذاران در زمان تورم، سرمایه خود را صرف خرید طلا و دیگر فلزات گرانبها میکنند. البته امکان دارد سود بهدستآمده از سرمایهگذاری در این بخش به علت نوسان زیاد قیمت از بین برود، مخصوصاً اگر سرمایهگذاری و خرید و فروشها در بازه زمانی کوتاهی انجام شود.
در بازههای زمانی طولانی اما، بهترین راهکار برای سرمایهگذاری و حفظ ارزش پول، خرید سهام شرکتها در بورس خواهد بود. بورس نیز در ایران در سالهایی که تورم بیش از اندازه بوده است، رشد بیشتری دارد.
3. وجود تورم و ایجاد تورم بیشتر به همین علت
متأسفانه در زمان وجود تورم، تمایل به خرج کردن و سرمایهگذاری افزایش یافته و همین امر موجب افزایش چرخه گردش پول شده و منجر به بیشتر شدن تورم میشود. در زمانی کسب و کارها و حتی مردم در تلاشاند که پولهای بیارزش خود را به طور نقدی نگهداری نکنند، اقتصاد جامعه لبریز از مقدار زیادی نقدینگی شده که نه دولت و نه افراد خواهان آن نیستند. در واقع عرضه پول بیشتر از میزان تقاضای آن بوده و ارزش پول با سرعت زیادی کاهش مییابد.
زمانی اوضاع بدتر میشود که افراد جامعه و کسب و کارها به جای نگهداری از پول، به دنبال خرید مواد و لوازم رفته و آنها را انبار میکنند. همین موجب خالی شدن قفسه مغازهها میگردد. این چرخه تا جایی ادامه مییابد که مردم در زمان دریافت حقوق و درآمد ماهیانه خود، مستأصل شده و دیوانهوار به خرید و خرج کردن میپردازند.
4. افزایش هزینه وام گرفتن با وجود انواع تورم
در زمان وجود انواع تورم، دولتها تمایل شدیدی به کنترل افزایش قیمتها دارند. به طور مثال در آمریکا طی قرن گذشته، تورم از طریق سیاستهای پولی و مالی کنترل میشد که برای این کار، بانک مرکزی آمریکا به رابطه میان تورم و نرخ بهره تکیه کرده است. در صورت کم بودن نرخ بهره، کسب و کارها و همچنین افراد عادی میتوانند وامهای کمبهره بگیرند و یک کسب و کار جدید راه انداخته، به تحصیل بپردازند، نیروی انسانی جدید استخدام کنند و یا لوازم تفریحی تهیه کنند. به طور کلی، نرخ بهره پایین وامها، افراد را ترغیب به خرج کردن و سرمایهگذاری کرده و بر آتش تورم هیزم اضافه میکند.
با افزایش میزان نرخ بهره اما، بانکهای مرکزی میتوانند تا حدودی تورم تعدیل کرده و کنترل کنند. به نوعی افراد بیشتر از سرمایهگذاری و خرج کردن، ترغیب میشوند تا پول خود را در بانک نگهداری کنند تا میزان بهره و سود بیشتری را به دست آورند. در واقع در زمانی که پول کمتری در دسترس باشد، پول به عنوان یک عنصر کمیاب شناختهشده و همین تصور موجب افزایش ارزش پول میشود.
البته باید توجه داشت که بانکهای مرکزی کشورها در اغلب موارد تمایل ندارند تا پول بیش از اندازه ارزش پیدا کند، زیرا در این حالت گردش پول کمتر شده و قیمتها بسیار کاهش مییابد. در نتیجه بانکهای مرکزی در تلاشاند تا با تنظیم میزان نرخ بهره، نرخ انواع تورم کنترلشده در نزدیکی نرخ هدف نگه دارند.
نرخ هدف نیز برای کشورهای توسعهیافته، 2 درصد و برای کشورهای در حال توسعه، 3 تا 4 درصد خواهد بود. همچنین بانکهای مرکزی میتوانند تورم را از طریق مدیریت عرضه پول نیز کنترل کنند. در صورتی که میزان عرضه پول، بیشتر از سرعت رشد اقتصاد باشد، ارزش پول کاهش یافته و به همان نسبت تورم افزایش مییابد.
پیشنهاد میکنیم همین حالا آموزش در زمینه دانش مالی را شروع کنید تا بتوانید تصمیمات بهتری بگیرید. برای شرکت در دوره آموزشی توسعه مالی فرم زیر را پر کنید.
برای دریافت مطالب جدید در پیج اینستاگرام و کانال تلگرام جاوید مقدم عضو شوید.
حتما نظراتتان را زیر این مطلب بنویسید.
یک پاسخ
به نظر من این سایت بهترین سایت موجود کشور است .