مهارت تصمیم گیری

تصمیم گیری درست و آگاهانه در مسیر رشد و پیشرفت زندگی و کسب و کار یک اصل مهم است. افرادی که مهارت تصمیم گیری را به خوبی در خود رشد و پرورش داده باشند، از شکست‌های پی در پی در امان خواهند بود. اگر می‌خواهید در موقعیت‌های حساس و مهم زندگی و بیزینس خود تصمیمات درست و منطقی بگیرید، با ما تا انتهای این مقاله همراه شوید تا مراحل و راه‌های تقویت این مهارت را بیاموزید.

مهارت تصمیم گیری چیست؟

در دنیای امروز برای قرار گرفتن در مسیر موفقیت و زندگی رضایت‌بخش می‌توان از مهارت‌های زیادی استفاده کرد. اما یکی از راه‌های سرمایه‌گذاری درست، آگاهی از مهارت تصمیم گیری است. این مهارت به ما کمک می‌کند که بین چندین مسئله مهم موجود در کسب و کار خود بتوانیم بهترین انتخاب را داشته باشیم تا کامروا و موفق شویم. به عبارتی دیگر تصمیم گیری درست یکی از مهارت‌های زندگی است که مسیر و هدف انسان را مشخص می‌کند. پس سعی کنید مراحل تصمیم گیری و انتخاب را به درستی درک کنیم و از اشتباهات گذشته نیز عبرت بگیریم.

چرا داشتن مهارت تصمیم گیری مهم است؟

مهارت تصمیم گیری یک نوع مهارت ذهنی یا شناختی است. افرادی که با اصول سرمایه‌گذاری آشنایی دارند، می‌دانند که برای حل و فصل مسائل و مشکلات پیش روی کسب و کار خود باید تصمیمات زیادی بگیرند. حال اگر این تصمیمات درست و هوشمندانه گرفته شود آن شرکت و سازمان در مسیر موفقیت، رشد و توسعه حرکت می‌کند در غیر این صورت کسب و کار مسیر شکست و فروپاشی را طی خواهد کرد.

پس تصمیم گیری یکی از بخش‌های مهم عبور از فرایند حل مسئله است و باید با ارائه راهکارهایی بهترین انتخاب را برای عبور از چالش‌ها داشته باشید.

مزایای بهره‌مندی از مهارت تصمیم گیری

حال که با تعریف مهارت تصمیم گیری و اهمیت آن در زندگی و کسب و کار آشنا شدیم، زمان آن فرا رسیده که با مزایای بهره‌مندی از این مهارت آشنا شویم.

1. امکان اتخاذ تصمیمات هوشمندانه

نخستین مزایای داشتن مهارت در تصمیم گیری این است که شخص می‌تواند تصمیمات هوشمندانه و منطقی در مسیر موفقیت‌های زندگی و کسب و کار خود بگیرد.

2. صرفه‌جویی در زمان و استفاده بهینه از امکانات

مدیری که به دنبال راه‌های حفظ ارزش پول و سرمایه خود است باید بداند که نوع تصمیم و اقدامات در سازمان تحت مدیریت او چه مزایای بیشتر و معایب کمتری دارد. اینجا است که مهارت تصمیم گیری اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. بنابراین اگر مدیر بتواند تصمیم بهتر را بگیرد، می‌تواند در زمان صرفه‌جویی کند و از منابع و امکانات به بهترین شکل استفاده کند.

3. استفاده از ایده و نظر دیگران در تصمیم گیری

برخی از سازمان‌ها دارای مدیریت دیکتاتوری هستند و تنها مدیر تصمیم‌گیری می‌کند و از ایده و نظرات نیروها و پرسنل خود استفاده نمی‌کند. این مدیر دیر یا زود از مسیر موفقیت منحرف خواهد شد پس برای عبور از این چالش بهتر است به کارمندان سازمان خود فرصت دهید که نظرها و ایده‌های خود را بیان کنند و از نظرات خوب و ارزشمند استقبال کنید. پس یکی از مؤلفه‌های مهم در مهارت تصمیم گیری شریک کردن منابع انسانی در تصمیمات مهم درون‌سازمانی جهت عبور از بحران است.

4. افزایش بازدهی عملکرد سازمانی با مهارت تصمیم گیری

زمانی که اعضا و نیروهای یک سازمان در روند تصمیم‌گیری سازمانی نقش ایفا می‌کنند و شاهد ارزش‌دهی مدیر به حضور آن‌ها در مجموعه هستند، به طور قطع با اشتیاق بیشتری در جایگاه خود فعالیت خواهند کرد. این اتفاق سبب افزایش عملکرد و بازدهی بهتر کارمندان برای پیشرفت سریع‌تر سازمان خواهد شد.

5. افزایش مشارکت و تعامل درون‌سازمانی

یکی دیگر از مزایای مهم داشتن مهارت در تصمیم گیری این است که وقتی مدیران سازمان بتوانند تصمیم درست بگیرند به طور قطع میزان رضایت، مشارکت و تعامل را در سازمان بیشتر خواهند کرد. با این نوع تصمیمات، سازمان در مسیر برندسازی قدرتمند عمل خواهد کرد و اعضا نیز با تعامل بیشتری برای دست یافتن به منابع مالی و اقتصادی بهتر قدم برمی‌دارند.

آشنایی با انواع مهارت تصمیم گیری

1- مهارت حل مسئله و مشکل

نخستین مهارت مورد نیاز برای تصمیم گیری درست و کارآمد، مهارت حل مسئله است. زمانی که به صورت منطقی به دنبال پیدا کردن مناسب‌ترین راه حل برای عبور از مسائل و مشکلات هستید، حتماً می‌توانید تصمیم نهایی را به درستی بگیرید.

2- مهارت همکاری و مشارکت

برخی از مواقع برای حل مسائل نیاز به تصمیم گیری گروهی دارید. این مهارت همکاری و مشارکت یک نوع مهارت تصمیم گیری است که به شما کمک می‌کند با خرد جمعی دوستان و همکاران خود تصمیم درستی بگیرید.

3- مهارت هوش هیجانی

مهارت هوش هیجانی به افراد کمک می‌کند تا حقایق و واقعیت‌ها را به خوبی درک کنند. همچنین با پذیرفتن موقعیت، شرایط و احساسات خود و دیگران بتوانند تصمیم درست و قدرتمندی بگیرند.

4- مهارت تصمیم گیری با استدلال و واقعیت

یکی دیگر از انواع مهارت تصمیم گیری، مهارت استدلال منطقی با واقعیت‌ها است. این مهارت به افراد کمک می‌کند که به خوبی اطلاعات و گزینه‌های پیش رو را تحلیل و بررسی کرده و با یک استدلال قوی و منطقی اقدام به تصمیم گیری کنند.

5- مهارت سازمان‌دهی اطلاعات

افراد با کمک این نوع مهارت می‌توانند تمام اطلاعات گذشته و حال را سازمان‌دهی کنند و با تکیه بر آن‌ها تصمیمات درست و هدفمند را بگیرند.

6- مهارت مدیریت زمان

بارها شده که با تصمیم گیری سریع و عجولانه شاهد عواقب جبران‌ناپذیر آن بوده باشید. حال افرادی که دارای مهارت مدیریت زمان باشند در بهترین موقعیت و شرایط و در مناسب‌ترین زمان اقدام به تصمیم گیری می‌کنند.

7- مهارت تحلیل و بررسی

این مهارت به افراد کمک می‌کند تا با بررسی و تحلیل درست تمام گزینه‌های پیش رو منطقی‌ترین تصمیم را بگیرند.

8- مهارت انعطاف‌پذیری

مهارت انعطاف‌پذیری به افراد کمک می‌کند تا در مواقعی که محدودیت منابع و امکانات روبه‌رو هستند با ترسیم شرایط و محدودیت‌ها و با واقع‌بینی تصمیم ایده‌آل بگیرند.

9- مهارت تحقیق و بررسی

مهارت تحقیق نوع دیگری از مهارت تصمیم گیری است که به افراد کمک می‌کند تا قبل از تصمیم گیری نهایی، تحقیقات بیشتری انجام دهند تا بتوانند میزان خطا و اشتباه ناشی از تصمیم گیری را به حداقل برسانند.

بهترین روش‌های تصمیم گیری کدام است؟

برای اینکه مهارت تصمیم گیری درست را کسب کنید باید با انواع روش‌های تصمیم گیری آشنا شوید تا بتوانید از آن‌ها برای گرفتن یک تصمیم درست استفاده کنید.

• تصمیم گیری احساسی: در این نوع تصمیم گیری عواطف و احساسات نقش تعیین‌کننده دارند. چنین افرادی در تصمیم گیری‌های خود فقط به احساسات درونی خود گوش می‌دهند و منطق و تفکر جایگاهی ندارد. به طور قطع عواقب و مشکلات این نوع تصمیم گیری در آینده بسیار زیاد است.
• تصمیم گیری اضطراری: بسیاری از افراد هنگام تصمیم گیری دچار اضطراب می‌شوند و نمی‌توانند به درستی تصمیم بگیرند. این افراد در چنین شرایطی بدون فکر کردن و جمع‌آوری اطلاعات با تنش و فشار یک گزینه را انتخاب می‌کنند.
• تصمیم گیری اجتنابی: این‌گونه افراد مهارت تصمیم گیری ندارند و در مواقع مورد نیاز برای گرفتن تصمیم قاطع برای زندگی و کسب و کار دائم امروز و فردا می‌کنند. بر این اساس با تعویق انداختن تصمیم گیری از پذیرش مسئولیت فرار می‌کنند.

• تصمیم گیری سریع: تصمیم گیری تکانه‌ای و سریع باعث می‌شود تا افراد بدون فکر و بررسی جوانب و پیامدهای آن اقدام به انتخاب کنند.
• تصمیم‌گیری مطیعانه: این افراد اعتماد به نفس بسیاری پایینی دارند و بدون در نظر گرفتن اهداف و خواسته‌های خود اجازه می‌دهند که دیگران به جای آن‌ها تصمیم بگیرند. به عبارتی دیگر این‌گونه افراد از پذیرش مسئولیت زندگی شانه خالی کرده و حق انتخاب را به دیگران واگذار می‌کنند.
• تصمیم گیری تقدیری: این نوع انتخاب شامل افرادی است که مهارت تصمیم گیری ندارند و بدون اینکه قدرت فکر و انتخاب داشته باشند با بخت و اقبال در مسیر پیشرفت و شکست قدم برمی‌دارند.
• تصمیم گیری منطقی: یکی از بهترین روش‌های تصمیم گیری، تصمیم گیری منطقی است. در این نوع انتخاب فرد بر اساس فکر و منطق عمل می‌کند و با جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز و بررسی همه جوانب کار و پیامدهای احتمالی تصمیم آگاهانه می‌گیرد.

مهارت تصمیم گیری چه مراحلی دارد؟

در رابطه با فرایند و مراحل تصمیم گیری دیدگاه‌ها و نظرات متفاوتی وجود دارد و متخصصان و کارشناسان این امر روش‌ها و مراحل متنوعی را پیشنهاد می‌کنند. اما اگر می‌خواهید تصمیمات درستی برای سازمان یا کسب و کار خود بگیرید، حتماً استفاده از فرایند تصمیم گیری زیر را در اولویت قرار دهید.

مرحله اول: شناسایی درست صورت مسئله یا مشکل

افرادی که می‌خواهند تصمیمات درست و آگاهانه بگیرند، ابتدا باید توانایی شناسایی مشکل را داشته باشند. تشخیص مسئله از گرفتن تصمیم عجولانه و غیرمنطقی جلوگیری می‌کند. پس بعد از شناسایی درست مسئله آن را در اختیار سایر اعضای سازمان خود قرار دهید تا روی آن تفکر و پژوهش کنند.

مرحله دوم: جمع‌آوری اطلاعات کامل و جامع

بعد از شناسایی مسئله و اشتراک‌گذاری با سایر افراد باید اطلاعات کامل و جامعی در مورد آن مسئله جمع‌آوری کنید.

مرحله سوم: پیدا کردن راهکارهای احتمالی

با تکیه بر اطلاعات مورد نیاز آن مسئله سعی کنید که از بین گزینه‌های مناسب و موجود راهکارهایی را پیدا کنید. به عبارتی دیگر در این مرحله از مهارت تصمیم گیری، روش‌های حل مسئله را بیابید. از این رو جهت شناسایی راهکارهای احتمالی حتماً از نظرات و دیدگاه‌های سایر مدیران و مشاوران استفاده کنید.

مرحله چهارم: ارزیابی مزایا و معایب راهکارهای مختلف

حال که راهکارهای احتمالی حل مسئله را شناسایی کردید باید روی پیامدهای مثبت و منفی و مزایا و معایب آن‌ها کار کنید. بررسی کنید که این راهکارهای مختلف چگونه کسب و کار سایر رقبا را نجات داده و چه میزان این راهکار به رفع مشکل سازمان آن‌ها کمک کرده است.

مرحله پنجم: انتخاب بهترین گزینه برای تصمیم گیری

اصلی‌ترین مراحل مهارت تصمیم گیری مربوط به انتخاب بهترین گزینه یا تصمیم است. در این مرحله باید از بین راهکارها و راه حل‌های احتمالی تصمیم خود را بگیرید. پس گزینه‌ای را انتخاب کنید که در بررسی و ارزیابی‌ها این مرحله بیشترین مزایا و کمترین معایب را دارد.

مرحله ششم: اقدام برای اجرای تصمیم

حال که تصمیم درست را گرفته‌اید باید با تدوین یک برنامه مناسب در راستای اجرای آن تصمیم به بهترین شکل ممکن اقدام کنید. البته سعی کنید مسئولیت هر واحد را در سازمان خود مشخص کنید تا در مسیر اجرای برنامه با موانع متعدد روبرو نشوید.

مرحله هفتم: بازبینی و بررسی تصمیم نهایی

بهتر است بدانید که بعد از اجرای تصمیم در سازمان و کسب و کار مربوطه نباید آن‌ها را رها کنید بلکه باید نتایج و پیامدهای آن را طبق پیش‌بینی‌ها مورد ارزیابی قرار دهید. اگر آن تصمیم همچنان نتوانسته مسئله و یا مشکل مورد نظر را برطرف کند حتماً با در نظر گرفتن عواقب باید نسبت به تغییر نحوه اجرای آن اقدام کنید.

راه‌های تقویت مهارت تصمیم گیری چیست؟

حال که مفاهیم و مراحل مهارت تصمیم گیری اطلاعاتی کسب کرده‌اید بهتر است بدانید که چگونه می‌توانید این مهارت را تقویت کنید. در این رابطه حتماً از تجربه افراد متخصص استفاده کنید. اما به طور کلی برخی از راه‌های تقویت و افزایش مهارت در تصمیم گیری شامل موارد زیر است.

1. حتماً تصمیم بگیرید

برای تقویت مهارت تصمیم گیری خود تا جایی که امکان دارد در مسائل و موارد مختلف اقدام به تصمیم گیری کنید. این تصمیمات می‌تواند با مسائل جزئی و بسیار کوچک در زندگی شروع شود و در صورت کسب مهارت بیشتر در مسائل بزرگ‌تر همراه با مشورت و ارزیابی دقیق انجام شود.

2. ایجاد محدودیت در گزینه‌ها

برای آن که مهارت خود در تصمیم گیری را افزایش دهید، بهتر است گزینه‌های پیشِ روی خود را برای انتخاب و تصمیم‌سازی را محدودتر کنید. چرا که گزینه‌های بیشتر موجب دشوارتر شدن تصمیم گیری می‌شوند.

3. دسته‌بندی اهمیت موضوعات

برای گرفتن تصمیمات درست، سعی کنید تا اهمیت موضوعات را برای خود دسته‌بندی کنید. اگر مسائل را بر اساس اولویت و اهمیت مشخص کنید می‌توانید در تصمیم گیری میزان تأثیر و ماندگاری آن را در جهت رفع مسائل تخمین بزنید.

4. تحقیق و بررسی کنید

یکی از راه‌های تقویت مهارت تصمیم گیری این است که درباره عواقب و مزایای تصمیمات قبل از اجرا به خوبی تحقیق و بررسی کنید.

5. به تجربیات گذشته فکر نکنید

برخی از افراد با فکر کردن به تجربیات گذشته اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهند و دیگر نمی‌توانند تصمیم درستی بگیرند. برای تصمیم گیری درست بهتر است کمتر به مسائل گذشته فکر کنید.

6. مشورت کنید

قبل از تصمیم گیری بهتر است که با افراد آگاه مشورت کنید و درباره گزینه‌های پیش روی خود برای حل مشکلات پرس و جو کنید. کمک گرفتن از یک فرد با تجربه و آگاه به شما کمک خواهد کرد که تصمیم درست و منطقی بگیرید.

7. افزایش اعتماد به نفس

یکی دیگر از راه‌های تقویت مهارت تصمیم گیری افزایش اعتماد به نفس است. روحیه اعتماد به نفس به شما کمک خواهد کرد که به دیگران اجازه دخالت ندهید که برای شما تصمیم بگیرند. همچنین با این روحیه حتماً مسئولیت تصمیمات خود را بر عهده خواهید گرفت.

8. هدف‌گذاری کنید

داشتن اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت می‌تواند مهارت تصمیم گیری را در شما تقویت کند. زمانی که شما هدف مشخصی داشته باشید در بین تمام گزینه‌های متعدد تنها مواردی را انتخاب خواهید کرد که به هدف شما محدود شود. بنابراین فرایند تصمیم گیری درست برای شما راحت‌تر خواهد شد.

9. مهارت تصمیم گیری را تمرین کنید

تصمیم گیری مهارتی است که با تمرین کردن می‌توانید آن را تقویت کنید. افرادی که دچار وسواس فکری هستند باید در ابتدا طرز فکر خود را تغییر دهند. سپس در راستای پرورش این مهارت در خود تلاش کنند تا بدانند چطور تصمیم بگیرند.

10. بر ترس خود غلبه کنید

بسیاری از افراد به دلیل ترس وجودی و واهمه از تصمیم‌گیری نمی‌توانند قاطعانه عمل کنند و تصمیم بگیرند. بنابراین برای غلبه بر ترس خود کنترل زندگی را به دست بگیرید و ضرورت اعمال تغییرات بر آن را قبول کنید.

11. زیاد وسواس به خرج ندهید

یکی دیگر از راه‌های تقویت مهارت تصمیم گیری این است که بیش از حد همه چیز را تجزیه و تحلیل نکنید. قبول کنید که هیچ فردی عاری از اشتباه نیست و نمی‌تواند نسبت به عواقب همه چیز آگاه باشد. پس هر تصمیمی تحت شرایط ممکن است نتایج آن تغییر کند.

12. از اشتباهات درس بگیرید

افرادی که اقدام به انتخاب می‌کنند در صورت شکست باید از اشتباهات خود درس بگیرند. این مهارت باعث می‌شود که تصمیمات ضعیف گذشته به تصمیم‌گیری‌های قوی و منطقی در آینده تبدیل شود. پس برای تعیین سرنوشت خود ریسک کنید و راه درست را با تصمیمات قاطع خود در پیش بگیرید.

13. زندگی خود را مدیریت کنید

مهارت مدیریت و رهبری واقعی زندگی از توانایی تصمیم گیری خلق می‌شود، حتی اگر از تصمیم خود مطمئن نباشید. پس اگر می‌خواهید مدیریت زندگی شخصی و یا رهبری محل کسب و کار خود را به عهده بگیرید، حتماً در خود آمادگی ساخت سرنوشت را ایجاد کنید.

14. مهارت تصمیم گیری را از دیگران یاد بگیرید

حتماً در مراحل تصمیم گیری از نظرات افراد به عنوان مربی یا مشاور کمک بگیرید و با آن‌ها مشورت کنید. افرادی که قصد گرفتن تصمیمات قاطعانه را دارند باید از حضور یک مشاور جهت جمع‌آوری اطلاعات و کسب تجربیات مفید استفاده کنند. پس برای گرفتن یک تصمیم درست و منطقی هیچ‌گاه از سؤال پرسیدن، تحقیق کردن و بررسی نظرات افراد مختلف امتناع نکنید.

15. نتایج تصمیمات خود را تصور کنید

برای تعیین و دستیابی به اهداف خود حتماً تمام گزینه‌هایی که برای حل مسئله پیش رو دارید را در نظر بگیرید و تجسم کنید. به عبارتی دیگر نتایج تصمیم خود را بعد از انتخاب تصور کنید و ببینید چه اتفاقی قرار است بیفتد. همه نتایج مثبت و منفی را رصد کنید تا با تدوین یک استراتژی هدفمند در ذهن خود برای تصمیم گیری سریع‌تر اقدام کنید.

برای تصمیم گیری درست به چه مهارت‌هایی نیاز داریم؟

بسیاری از کسب و کارها به دنبال جذب افرادی با مهارت‌های ویژه و خاص هستند. بنابراین اگر شما هم قصد دارید که برای کسب فرصت‌های شغلی بهتر در مصاحبه شغلی سازمان‌ها و شرکت‌ها، مهارت تصمیم گیری را به رزومه خود اضافه کنید، بهتر است در جریان این مهارت‌ها قرار بگیرید. البته افراد برای اینکه تصمیمات درستی بگیرند لازم است برخی از مهارت‌ها را در خود تقویت کنند که در ادامه به بیان آن‌ها خواهیم پرداخت.

 مهارت کشف و شهود

شهود مهارتی است که افراد به واسطه آن‌ها توانایی در درک و فهم مسائل بدون نیاز به تجزیه و تحلیل، تفکر یا استدلال آگاهانه را دارند.

مهارت تصمیم گیری؛ تفکر نقادانه

افرادی که از مهارت تفکر نقادانه برخوردار هستند توانایی تفکر و استدلال منطقی مسائل را دارند و برای تشخیص خطاهای احتمالی اقدام به جمع‌آوری تمام اطلاعات مورد نیاز برای تصمیم گیری می‌کنند. البته با استفاده از این اطلاعات، نقاط ضعف و قوت را شناسایی کرده تا بر اساس آن‌ها تصمیم بگیرند.

 دوراندیشی

دوراندیشی یک مهارت مهم در تصمیم گیری است. افرادی که دارای این مهارت هستند توانایی پیش‌بینی عواقب یک عمل یا تصمیم خاص را دارند.

خودکنترلی هیجانات

این مهارت در تنظیم و کنترل هیجانات به افراد کمک می‌کنند تا به وسیله آن بتوانند به صورت منطقی تصمیم گیری کنند. یکی از تکنیک‌های خودکنترلی این است که در هنگام هیجانات تصمیم نگیرید و با کشیدن نفس‌های عمیق و به تعویق انداختن زمان تصمیم مسیر را برای تفکر و بررسی باز نگه دارید.

هوش هیجانی

یکی دیگر از مهارت‌های مورد نیاز برای تصمیم گیری، مهارت هوش هیجانی است. این مهارت به افراد کمک خواهد کرد که احساسات دیگران را درک کنند و با در نظر گرفتن افراد دیگر و استفاده از اطلاعات هیجانی به تصمیم گیری بهتر اقدام کنند.

جمع‌بندی

همان‌طور که گفته شد، مهارت تصمیم گیری یکی از مهارت‌های پراهمیت برای کسب موفقیت و پیشرفت در هر نوع کسب و کاری است. بنابراین افراد با برخورداری از این مهارت می‌توانند تصمیمات بهتری بگیرند و نظاره‌گر نتایج مثبت آن باشند. بنابراین تقویت این مهارت نیاز به صبر و تلاش مستمر دارد و باید شناخت بهتری از احساسات خود داشته باشید تا بر اساس اولویت‌ها تصمیم بگیرید.

اگر می‌خواهید در مورد راه‌های تقویت مهارت هایتان اطلاعات بیشتری کسب کنید، پیشنهاد می‌کنیم در دوره توسعه مالی که 13 قسمت اول آن درباره توسعه فردی صحبت شده، شرکت کنید. این دوره مناسب تمام افراد، مدیران، کارآفرینان و صاحبان کسب و کار یا حتی خانه‌دار است که برای کسب موفقیت و پیشرفت قصد دارند، قدرت تصمیم گیری خود را افزایش دهند. با پر کردن فرم زیر، همین حالا می‌توانید شرکت کنید.

 

برای دریافت مطالب جدید در پیج اینستاگرام و کانال تلگرام جاوید مقدم عضو شوید.

حتما نظراتتان را زیر این مطلب بنویسید.